26 maja br. minęła 250. rocznica położenia kamienia węgielnego pod franciszkański kościół w Przemyślu.
Pierwsza świątynia gotycka wystawiona przez franciszkańskiego bp. Eryka Winsena została mocno zniszczona po pożarze 22 marca 1638 r., który to strawił całe miasto.
W 1753 r. gwardianem klasztoru przemyskiego na 47 lat został o. Grzegorz Ostrowski. On podjął się zadania budowy długiego na 36 m i szerokiego na 26 m (wymiary wewnętrzne) kościoła.
Pod jego portretem z 1778 r. znajduje się napis, z którego dowiadujemy się, że był doktorem teologii, a ze składek od różnych dobrodziejów i fundatorów wybudował i ozdobił kościół. W ciągu 47 lat pokoju i wojny starał się nie tylko o kościół, ale także o klasztor. Był człowiekiem wielkiej cierpliwości, mądrości, bardzo roztropnym w podejmowaniu decyzji. Był również dobroczyńcą dla sierot, wdów, dzieci, bezdomnych, udzielał gościny podróżującym. Dzięki swojemu sposobowi bycia o. Grzegorz Ostrowski łatwo nawiązywał kontakty z ludźmi, zjednywał sobie przyjaciół i dobrodziejów dla wielkiego dzieła budowania nowego kościoła na cześć Najświętszej Maryi Panny Niepokalanej. Nic więc dziwnego, że na fasadzie kościoła kazał później umieścić duży napis po łacinie: DE TUIS DONIS OFFERIMUS TIBI (Z twoich darów ofiarujemy Tobie).
O. Grzegorz był nie tylko budowniczym kościoła, ale także wielkim czcicielem Najświętszej Maryi Panny Niepokalanej, która opiekowała się nim i dopomagała w budowie i przyozdabianiu świątyni ku Jej czci. Dlatego też nad wejściem do świątyni widnieje napis: IN HONOREM BMV. IMMACULATAE (Na cześć Najświętszej Maryi Panny Niepokalanej). Napis informuje dla kogo ta duża świątynia została zbudowana i przyozdobiona.
Wśród licznych dobrodziejów świątyni największym był ówczesny biskup przemyski Wacław Hieronim Sierakowski. Ks. Władysław Sarna takie daje o nim świadectwo: „Wacław Hieronim Sierakowski, to jedna z najpiękniejszych postaci historycznych XVIII w., to jeden z najdzielniejszych biskupów w tym wieku, to największy do XVIII w. biskup przemyski. Przez 18 lat kierował diecezją przemyską tak mądrze, z taką żarliwością i roztropnością pasterską, tyle zdziałał dla naszej diecezji, że bezsprzecznie wszystkich swoich poprzedników przewyższył” (Ks. Władysław Sarna, Biskupi przemyscy obrz. łac. Cz. II 1624-1900, s. 125).
Odnośnie Ojców Franciszkanów tenże autor pisze: „Był również wielkim dobrodziejem Ojców Franciszkanów w Przemyślu, którzy po rozebraniu kościoła, wystawionego przez bp. Eryka Winsena, mocno zrębem czasu zniszczonego, przystąpili 26 maja 1754 r. do budowy nowego kościoła. W piśmie dziękczynnym, złożonym biskupowi Sierakowskiemu 28 stycznia 1759 r. od franciszkanów na kongregację jeneralną we Lwowie zgromadzonych, nazywają go najgłówniejszym opiekunem i dobroczyńcą swym w Przemyślu” (ib. s. 152).
Bp W. H. Sierakowski wspomagał przemyskich franciszkanów nie tylko finansowo, ale gdy został arcybiskupem lwowskim wysyłał ze Lwowa zdolnych artystów malarzy. Wśród nich najzdolniejszym był Stanisław Stroiński, który zapewne projektował cały wystrój świątyni, a sam namalował następujące sceny: Zwiastowanie, Bóg Ojciec, Adoracja Baranka i św. Franciszek na tronie Lucyfera. Stanisław Stroiński brał sobie do pomocy zdolnych uczniów, którzy kontynuowali zdobienia kościoła.
Twórcą i projektantem głównego ołtarza, w którym miał być wstawiony cudowny obraz Matki Bożej Niepokalanej był Piotr Polejowski, a rzeźbiarzem największych i najpiękniejszych figur jego najmłodszy brat Jan. Inne ołtarze wykonywane były także we Lwowie. Artystów tych również opłacał abp Sierakowski.
O. Grzegorz Ostrowski chciał, by kościół był gotowy na koronację cudownego Obrazu. Martwił się tym i prosił Matkę Bożą o pomoc. Najświętsza Panna objawiła mu się we śnie i powiedziała: „W siódemkach spełni się twoja nadzieja”. Tak też się stało. Dekretem biskupa przemyskiego Wodzickiego, z 8 grudnia 1760 r., obraz został uznany za cudowny, a papież Klemens VIII zezwolił na uroczystą koronację. Cudowny obraz koronował bp Dominik Piotr Karwosiecki 8 września 1777 r., na przemyskich błoniach, które znajdowały się w miejscu, gdzie obecnie zlokalizowane są dworce PKP i PKS, przy udziale ponad 20 tys. wiernych Przemyśla i okolic. Kościół został poświęcony nie cały rok później przez bp. Józefa Tadeusza Kierskiego 19 lipca 1778 r.
Zakon docenił to wielkie dzieło życia o. Grzegorza Ostrowskiego i w specjalnym piśmie z 16 lutego 1778 r. został on przez Ojca Generała „laureatus” (pochwalony).
Świątynia nasza w latach 1975-1992 staraniem ojca prowincjała Albina Dudka została odnowiona przez konserwatora, dziś już nieżyjącego Jana Wasacza wraz z jego małżonką Danutą, i do stanu pierwotnej piękności przywrócona, czym służy chwale Bożej przez cześć Niepokalanej Dziewicy.