Do Inspekcji Handlowej trafia niemało skarg dotyczących sprzedaży akwizycyjnej. Nie zawsze nasze działania dają rezultaty, zwłaszcza gdy konsumenci nie skorzystali właściwie z przysługujących im ustawowych uprawnień.

Zaproszenie

Każdy z nas zetknął się z propozycjami sprzedaży poza lokalem przedsiębiorstwa. Poprzedzają je darmowe zaproszenia, kierowane szczególnie do osób starszych, na wycieczki, do hotelu, restauracji, sanatorium, domu kultury lub do nieznanej instytucji, mającej w swojej nazwie określenia nawiązujące do zdrowia czy leczenia. Nie brakuje telefonicznych nagabywań ze strony przedstawicieli sieci telefonicznych, firm internetowych, platform telewizyjnych, a ostatnio zaktywizowali się sprzedawcy dekoderów do telewizji cyfrowej. Czy wobec przemyślanych technik prowadzenia takiej sprzedaży nasza wiedza na ten temat jest wystarczająca?

W hotelu lub w sanatorium

Na co zwracać uwagę, gdy spotkanie z darmowego obiadu lub prelekcji przerodzi się w zwykły handel?

Niezależnie od jego przebiegu prezenterzy przed każdą sprzedażą poza lokalem są zobowiązani ustawowo do pokazania dokumentu zgłoszenia firmy do ewidencji działalności gospodarczej, swojego dowodu tożsamości oraz pełnomocnictwa do reprezentowania przedsiębiorcy.

Zanim dojdzie do podpisania umowy kupna-sprzedaży, trzeba ją koniecznie i dokładnie przeczytać (uwaga na zapisy uczynione mniejszymi literami lub na drugiej stronie). Gdy czegoś nie rozumiemy, prośmy o wyjaśnienie. Jednak zapewnienia słowne mogą okazać się niewystarczające, dlatego pytajmy, gdzie w umowie są zapisy potwierdzające słowne deklaracje. Jeżeli ich nie ma, bezpieczniej będzie domagać się dopisania odpowiednich postanowień do umowy.

Bardzo istotne są towarzyszące zakupom odrębne umowy kredytowe. Podpisanie formularza kredytowego bez wypełnienia wszystkich ważnych rubryk wiąże się z dużym ryzykiem i powinno budzić niepokój. Kredyt może bowiem znacznie podnieść koszty.

10 dni na rezygnację

Po podpisaniu umowy poza lokalem przedsiębiorstwa kupujący powinien otrzymać zakupiony towar i w momencie odbioru sprawdzić, czy nie jest uszkodzony, tym bardziej jeśli wcześniej „uczestniczył” w pokazie.

Przedsiębiorca jest zobowiązany wręczyć konsumentowi pisemne potwierdzenie zawartej umowy (kopia). W rękach kupującego winna znaleźć się pisemna informacja o prawie do odstąpienia od zawartej umowy kupna-sprzedaży w ciągu 10 dni, a także wzór oświadczenia o takim odstąpieniu z podaną nazwą i adresem firmy sprzedającej. Nieco inne wymogi dotyczą dokumentów kredytowych. Konsument może odstąpić od kredytu w ciągu 14 dni.

3 miesiące

W przypadku gdyby przedsiębiorca nie poinformował na piśmie o ww. prawie do odstąpienia, konsument będzie mógł odstąpić od kontraktu w ciągu 3 miesięcy. Terminy te liczy się od dnia otrzymania towaru lub od dnia podpisania umowy.

Wyjątkowo w niektórych przypadkach prawo do odstąpienia w ciągu 10 dni nie będzie przysługiwało, np. w odniesieniu do prac budowlanych czy w przypadku drobnych bieżących spraw życia codziennego.

Jak odstąpić?

Aby zadośćuczynić wymogowi odstąpienia od umowy, konsument swoje oświadczenie powinien przesłać na piśmie listem poleconym (dla celów dowodowych). Zawiadomienie telefoniczne, e-mailowe lub listem zwykłym może okazać się niewystarczające. Podobnie jak włożenie pisma do paczki ze zwracanym towarem. Taka przesyłka może nie być przyjęta przez adresata.

Inny problem powstaje, gdy konsument odeśle towar w stanie uniemożliwiającym jego dalszą sprzedaż. Według ustawy, strony umowy powinny zwrócić sobie wszystko, co otrzymały przy jej zawarciu. Zwracany produkt winien być w stanie niezmienionym albo ze zmianami nieprzekraczającymi granic tzw. zwykłego zarządu. Powstanie kłopot, gdy kupujący zacznie używać np. nowo zakupionej pościeli, a dopiero później, pod wpływem namowy bliskich, zdecyduje się odstąpić od umowy. Dla bezpieczeństwa lepiej najpierw wyłącznie sprawdzić towar, czy jest w komplecie i nieuszkodzony, oraz przeczytać dołączone dokumenty. Koszty zwrotu towaru ponosi konsument.

Skuteczne odstąpienie od zakupu pod względem prawnym wystarcza do anulowania umowy kredytowej. Przedsiębiorca powinien poinformować bank o tym fakcie. Są jednak różni sprzedawcy, dlatego dla ostrożności lepiej jest dodatkowo samemu zawiadomić bank o odstąpieniu od kredytu (na piśmie).