Reklama

Na cmentarnych ścieżkach

Na gołanieckim cmentarzu

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Wchodząc na cmentarz, kierujemy się do grobów osób bliskich. Nie zauważamy często innych grobów, które tworzą historię tego środowiska. A przecież nagrobki, jak pisał Ignacy Krasicki w XVIII w., są najtrwalszymi a zarazem najoczywistszymi dowodami dziejów ojczystych. Dotyczy to również cmentarza parafialnego w Gołańczy.
Nieznana jest data założenia cmentarza, a najstarsze nagrobki pochodzą z 1867 i 1895 r. Na cmentarnym krzyżu widnieje informacja, że 1 listopada 1875 r. u stóp krzyża i na rogach cmentarza rozsypana została ziemia z Kalwarii i Grobu Chrystusa z Jerozolimy.
Na cmentarzu znajdują się groby dwóch nieznanych żołnierzy 10. pułku piechoty 26. Dywizji Wojska Polskiego, poległych w pierwszych dniach września 1939 r. pod Dobieszewkiem, oraz groby zamordowanych w Morakówku 6 września 1939 r. przez żołnierzy Wehrmachtu - Kazimierza Baczyńskiego, rolnika ze Smuszewa, i Jana Rehbeina z Nakła. Są to pierwsze ofiary II wojny światowej na tym terenie. Spotykamy tutaj też krzyż z tablicą ku czci 196 ofiar II wojny światowej z ziemi gołanieckiej, żołnierzy września poległych na froncie, jeńców kampanii wrześniowej zmarłych w niewoli, osób cywilnych poległych w kampanii wrześniowej i w czasie ewakuacji, pomordowanych w obozach koncentracyjnych i więzieniach, zmarłych na skutek bestialskiego pobicia oraz tych, którzy zginęli na przymusowych robotach w Rzeszy.
Z około 1906 r. pochodzi grób zasłużonej dla Gołańczy rodziny Wyszomirskich, której członkowie włączali się w działania społeczne polskiego społeczeństwa, w miejscowym kółku rolniczym i Banku Ludowym. Z czasów pruskiego zaboru pochodzi grób wychowawców polskiej młodzieży, nauczycieli z Chawłodna - Tomasza Malickiego (1846 -99) i jego syna następcy Romana Malickiego (1874-1903), który działał społecznie w Radzie Miejskiej i Banku Ludowym, ciesząc się szacunkiem obywateli polskich i niemieckich. Dr P. Kowalik (1903-79) ponad 50 lat był lekarzem w tym środowisku. W okresie II wojny światowej należał do założycieli pierwszego w powiecie wągrowieckim oddziału Armii Krajowej. Na miejscowym cmentarzu spoczywają działacze spółdzielczości bankowej: Teodor Thielmann (1842-1926) - współzałożyciel Banku Ludowego w Gołańczy w 1873 r., który, jak głoszą ustne przekazy, "bank w kieszeni nosił", bowiem jeździł na jarmarki i tam na rewers udzielał pożyczek; Teodozja Loose (1918-87), długoletni dyrektor Banku Spółdzielczego, który pod jej kierownictwem, jako jeden z pierwszych, wprowadził w 1960 r. obrót bezgotówkowy na wsi.
Spotykamy też groby miejscowych nauczycieli, m. in. Mieczysława Kulczyńskiego, współorganizatora szkół rolniczych w Gołańczy, Edwarda Chraplaka, długoletniego kierownika miejscowej Szkoły Podstawowej, Jadwigi Matei, długoletniej nauczycielki, wychowawczyni pokoleń mieszkańców Gołańczy.
W centralnej części cmentarza spoczywają proboszczowie gołanieckiej parafii z okresu międzywojennego: ks. Maksymilian Szukała i z lat powojennych: ks. Ignacy Zając, ks. Unisław Smaruj i ks. Stefan Smaruj. Każdy z nich miał swój wkład dla miejscowej parafii. Brak na cmentarzu grobu zamordowanego przed 60 laty w Dachau ks. Edwarda Mrotka, którego męczeńską śmierć upamiętnia tablica na murze, wzniesionego w czasie jego władania parafią, kościoła parafialnego.
Nazwiska wspomnianych osób, choć nieznane poza gołanieckim środowiskiem, wiele znaczą dla miejscowej historii.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

2002-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

To już za nami - Podsumowanie roku 2025 - cz. 1

2025-12-30 21:24

Adobe Stock

Dobiega końca rok 2025. Był to czas obfity w wydarzenia w Archidiecezji Wrocławskiej. Zapraszamy na podsumowanie roku 2025 i wydarzeń, które znalazły swoje miejsce na łamach Niedzieli Wrocławskiej.

Tygodnik Katolicki “Niedziela” powstał 99 lat temu. Był to czas przygotowania do 100 rocznicy powstania naszej gazety. Hasło roku duszpasterskiego brzmiało: “Pielgrzymi nadziei” i nawiązywał do Roku Jubileuszowego. W Archidiecezji Wrocławskiej odbył się kolejny etap synodu diecezjalnego.
CZYTAJ DALEJ

Włochy: papież Leon XIV - „Osobowość Roku 2025”

2025-12-30 19:26

[ TEMATY ]

osobowość

Leon XIV

Vatican Media

Według tegorocznego rocznika włoskiej Encyklopedii Treccani papież Leon XIV jest osobowością roku 2025. Jak donoszą włoskie media, wydawcy rocznika, który ukazuje się od 1999 roku, wybrali papieża, który 8 maja został głową Kościoła katolickiego, między innymi „ze względu na trzeźwość, umiar i umiejętność słuchania” jako wybitną osobowość minionego roku.

Według redaktora publikacji, Macello Sorgiego, Leon XIV wyróżnia się jako człowiek powściągliwy w wystąpieniach publicznych i w swoich wypowiedziach. Świadomie zdecydował się on stłumić „szum medialny” towarzyszący wyborowi papieża. Ponadto w świecie silnie podzielonym „cierpliwie unikał wszelkich prób klasyfikacji według schematu lewica-prawica, zarówno w sensie politycznym, jak i teologicznym”.
CZYTAJ DALEJ

Wielkopolskie/ Nie żyją matka i dziecko, którzy wpadli do zamarzniętego stawu

2025-12-31 14:40

[ TEMATY ]

śmierć

Adobe Stock

W szpitalu zmarła 49-latka, która wraz z 7-letnim synem wpadła do zamarzniętego stawu w podpoznańskim Radzewie - poinformowała w środę policja. Lekarzom nie udało się też uratować życia chłopca. Do wypadku doszło na prywatnej posesji.

Oficer prasowy poznańskiej policji podkom. Łukasz Paterski poinformował, że 49-latka zmarła w środę w szpitalu ok. godz. 12. Wcześniej, mimo wysiłków lekarzy, po godz. 6 rano w lecznicy zmarł jej siedmioletni syn.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję