Bardzo trudno jest wstawić w ramki statystyk i liczb aktywność formacyjno-wychowawczą Kościoła podczas wakacji. Nawet jeśli weźmie się pod uwagę samą bielsko-żywiecką diecezję sprawa nie wygląda wcale prościej. Zresztą dzieła i zadania, jakich podejmują się duszpasterze, kościelne wspólnoty i organizacje w zakresie prowadzenia letnich kolonii, rekolekcji, wakacji z Bogiem, w ogóle nie są przez nikogo - niestety - ujmowane w statystyczne zestawienia. Oczywiście można przy tej okazji przywołać słowa samego Jezusa o lewej ręce, która nie wie, co czyni prawa (wypowiedziane przy okazji problemów z dawaniem jałmużny i chwaleniem się tym przed innymi).

Może statystyka potrzebna?

Z drugiej strony w czasach dość intensywnych ataków na Kościół i podkopywania jego autorytetu (także w dziedzinie wychowania młodego pokolenia) posiadanie dokładnych danych na ten temat mogło by służyć za policzalny i mierzalny argument zamykający usta tym, którzy szafują często zarzutami bez pokrycia o rzekomej bezczynności czy lenistwie Kościoła.
Rozumiem duszpasterzy, którzy nie studiowali zagadnień PR (public relations), lecz teologię. Samo przygotowanie wakacyjnego wypoczynku dla kilkudziesięcioosobowej grupy młodzieży jest już dosyć absorbujące, tym bardziej, że wiele rzeczy załatwić trzeba jeszcze w roku szkolnym, kiedy normalna posługa na parafii i katechizacja przy szkolnej tablicy pochłaniają większą część dnia wikariusza czy proboszcza. Najczęściej więc statystyczne zagadnienia i wspomniany PR schodzą na plan dalszy. W końcu parafianie na pewno słyszeli, że ksiądz wikariusz organizuje Wakacje z Bogiem albo jedzie na rekolekcje.
Mimo wszystko jednak szkoda, bo inaczej działają liczby małe, a inaczej wielkie. Posiadanie bazy danych, dzięki której wiedzielibyśmy ile osób wzięło udział w wakacyjnym wypoczynku organizowanym przez kościelne instytucje z pewnością nie zaszkodziło by, a być może okazało by się bardzo pomocne (np. na katechezie).

Świeże wiadomości. Kolonia live

„Dzień II. Dzisiejszy dzień zaczął się pobudką o godzinie 7.30, następnie udaliśmy się na poranną modlitwę, a po niej na anielską strawę. Wygłodniałe anioły zjadły wszystko, dzięki czemu miały energię żeby zrobić wielkie sprzątanko całego niebiańskiego domu. Później rozpoczęła się Eucharystia, po której każdy z nas otrzymał aniołka z jednym skrzydełkiem. Jak zwykle głodni pośpiesznie pochłonęliśmy wszystkie pyszności przygotowane przez nasze wspaniale kucharki, mmm, niebo w gębie. Oczywiście przy tak fantastycznej pogodzie jak na skrzydłach dolecieliśmy na plażę i opanowaliśmy morze. Nurkujące anioły nawet się nie spostrzegły, a już trzeba było wracać, bo tam czekały na nich kolejne atrakcje… Chłopcy, jak to chłopcy, poszli grać w piłkę”. Takie wpisy mogli odczytać wszyscy, którzy zainteresowani byli tym, co dzieje się w czasie wakacyjnego wypoczynku w Łebie, organizowanego przez parafię św. Barbary w Strumieniu. Podobnie fotograficzną kronikę wydarzeń prowadzi kilka innych parafii, m.in. parafia św. Urbana w Brzeszczach (Kolonia w Gąskach), czy parafia św. Michała Archanioła w Leśnej (Kolonia w Trzęsaczu).
Wydaje się, że pomysł stworzenia internetowego dziennika wypoczynku wakacyjnego dzieci i młodzieży jest jak najbardziej godny naśladowania. Można chyba założyć, że każdy rodzic, który ma dostęp do internetu zajrzy choćby raz czy dwa, by zobaczyć, co tam też jego dziecko robi, jak spędza czas. Jeśli zobaczy uśmiechnięte twarze, sfotografowane zajęcia, odpoczynek także swojej pociechy, to z pewnością bardziej będzie zadowolony z tego, że wysłał dziecko na rekolekcje czy kolonię parafialną. Warto przy tym wspomnieć, że stwarza to dodatkową szansę wyrobienia nawyku zaglądania na internetową stronę parafii, czyli zainteresowania tym, co we wspólnocie parafialnego Kościoła się dzieje.

Namiastka statystyki

Dla szukających statystyk małe pocieszenie: w jakiś sposób skalę wakacyjnej akcji wypoczynku i formacji dzieci i młodzieży mogą zobrazować dane z bazy Ministerstwa Edukacji Narodowej. 1 marca 2010 r. weszło w życie rozporządzenie w sprawie warunków, jakie muszą spełniać organizatorzy wypoczynku dla dzieci i młodzieży szkolnej, a także zasad jego organizowania i nadzorowania. Jednym z owoców zmian prawnych jest uruchomienie elektronicznej bazy wypoczynku. Według zamierzeń prawodawcy baza ta ma służyć organizatorom wypoczynku oraz rodzicom i organom kontrolnym. W tej ogólnopolskiej bazie znalazło się 27 podmiotów - parafii, wspólnot i organizacji kościelnych z bielsko-żywieckiej diecezji, które zgłosiły zorganizowany wypoczynek dzieci i młodzieży. Daje to 2072 uczestników obozów, kolonii i rekolekcji w 40 różnych turnusach organizowanych przez okres wakacji na terenie całej Polski. Z prostej analizy danych we wspomnianej bazie wynika także, że to właśnie Kościół należy (obok harcerstwa) do najbardziej aktywnych instytucji organizujących letni wypoczynek. Zamieszczone dane nie stanowią z pewnością pełnej informacji o tejże aktywności, gdyż nie wszyscy zgłaszają swoje inicjatywy. Można zatem śmiało zwiększyć wspomnianą liczbę, choć o ile, tego nie wiadomo.

Aktywność Kościoła

Aktywność tę zdają się dostrzegać również samorządy, przekazując dostępne środki na dofinansowanie przedsięwzięć parafii i organizacji kościelnych. Niech za przykład posłuży choćby stolica Podbeskidzia. W ramach zadania własnego gminy Bielsko-Biała z zakresu polityki społecznej funkcjonującego pod nazwą „Organizacja wypoczynku dzieci i młodzieży w okresie wakacji”, gmina przyznała dofinansowanie projektów 19 różnych podmiotów. W tej liczbie znalazło się 8 projektów realizowanych przez instytucje kościelne. Łączna kwota finansowego wsparcia dla tych jednostek wyniosła 250 tys. zł. Ok. 81 tys. zł otrzymali „kościelni” organizatorzy wypoczynku dzieci i młodzieży. To tej grupy zaliczają się Ruch Światło Życie, Diecezjalny Instytut Akcji Katolickiej, Parafialne Kluby Sportowe, Fundacja Zapobiegania i Resocjalizacji uzależnień Nadzieja i trzy katolickie parafie (św. Maksymiliana Kolbego, Najświętszego Serca Pana Jezusa i św. Brata Alberta).
Gmina Bielsko-Biała przydzieliła dotacje na podstawie zgłoszeń w Otwartym Konkursie Ofert. IV edycja tego konkursu została rozstrzygnięta 21 maja br. Podmioty ubiegające się o dofinansowanie organizowanego wypoczynku dla dzieci i młodzieży musiały przedstawić prognozowany kosztorys, plan wychowawczy z rozkładem zajęć i tym podobne dokumenty. Zgłoszenia oceniano punktacją i przyznawano odpowiednią kwotę dopłaty. - Z roku na rok jest coraz więcej chętnych na dotacje - przyznaje ks. Grzegorz Klaja, który od wielu lat organizuje wypoczynek Dzieci Maryi z parafii św. Maksymiliana Kolbego w Bielsku-Białej. - Początkowo, kiedy składałem wnioski, otrzymywałem dofinansowanie ponad 90% całości kosztów. Teraz znacznie mniej - tłumaczy kapłan, podkreślając, że każda dotacja jest cenna, bo zmniejsza koszty, które muszą zapłacić rodzice wypoczywających dzieci.

Duszpasterstwo przede wszystkim

Jakkolwiek by nie patrzeć na problem wakacyjnego wypoczynku organizowanego przez Kościół, trzeba podkreślić, że nie jest on celem samym w sobie. Jeśli kapłani i świeccy wypełniają konieczne dokumenty, by uzyskać dotacje, jeśli wakacyjny czas poświęcają na obozy, kolonie, rekolekcje, jeśli są z dziećmi i młodzieżą przez 24 godziny na dobę - to także, a może przede wszystkim dlatego, by móc młodym mówić o Bogu, uczyć codziennej modlitwy, pokazać czym jest prawdziwa wspólnota i Kościół. O ile organizacyjne sprawy dają się ująć w statystyczne ramki, o tyle to ostatnie, czyli najbardziej duszpasterska posługa uczenia wiary, na co dzień wymyka się liczbom i tabelom. Efekty tej ostatniej zweryfikuje życie.

Letni wypoczynek dzieci i młodzieży organizowany przez parafie, wspólnoty i organizacje kościelne diecezji bielsko-żywieckiej wg bazy danych Ministerstwa Edukacji Narodowej
(oprac. PB)

(Więcej szczegółów można zobaczyć na www.men.gov.pl w zakładce wypoczynek dzieci i młodzieży).