Reklama

Kolędy i pastorałki

Niedziela łódzka 2/2002

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Śpiewanie kolęd to jeden z najpiękniejszych obrzędów bożonarodzeniowych. Kolędy śpiewała i śpiewa cała Polska - jest to wyraz szlachetnych i dobrych uczuć.

Słowo "kolęda" pochodzi od łacińskiego calendae, co oznacza pierwszy dzień każdego miesiąca, ale również calendae był używany na oznaczenie podarunków noworocznych. Słowo pastorałka pochodzi również od łacińskiego pastor, co w tłumaczeniu oznacza pasterz. Pastorałka to kolęda o narodzeniu Chrystusa. Pierwsze pieśni były związane z obrzędami Nowego Roku, stąd też uroczyście je obchodzono. Wiązały się z obyczajem składania sobie życzeń i obdarowywania się prezentami. Miejsce tych pieśni zajęły inne, związane tematycznie z Bożym Narodzeniem. Zwyczaj ten przyjęło chrześcijaństwo. Początkowo pieśni śpiewane przy tej okazji zawierały jedynie życzenia szczęścia, pomyślności w gospodarstwie i w domu. Prawdziwy rozkwit kolęd zapoczątkował św. Franciszek, który w 1233 r., w dzień Bożego Narodzenia, urządził w Grecji szopkę i zaproponował braciom śpiewanie przy żłóbku radosnych pieśni o narodzeniu Chrystusa. Zwyczaj ten rozpowszechnili franciszkanie w całej Europie w XV-XVI wieku. Najstarsza polska kolęda pochodzi z XIV w. Do rozkwitu polskie kolędy doszły w XVII-XVIII w., wtedy też ukształtowały się one w formach znanych nam współcześnie. Pisali je początkowo anonimowo zakonnicy i organiści. Rozgłos uzyskała jedna z pierwszych śpiewana w kościele, kolęda Przybieżeli do Betlejem pasterze z 1630 r. J. Żabczyca, ze zbioru utworów zamieszczonych w Symfoniach anielskich, nazwanych "najwdzięczniejszą kantyczką staropolską" . Nadal śpiewane są takie pieśni, jak: Pomaluśku, Przy onej górze - również pochodzące z Symfonii anielskich. Do najpopularniejszych polskich kolęd należą: Bóg się rodzi, Błogosław Ojczyznę miłą F. Karpińskiego, ze zbioru Pieśni nabożnych O narodzeniu Pańskim z roku 1792 Mizerna, cicha stajenka licha T. Lenartowicza, oraz popularna do dziś kolęda Anioł pasterzom mówił z XV w.

Śpiewane w różnych okolicach, nie mniejszą popularnością cieszą się kolędy: Wśród nocnej ciszy, W żłobie leży, Anioł pasterzom mówił, W dzień Bożego Narodzenia, Cicha noc i wiele, wiele innych.

Kolędy ludowe pisane przez wiejskich twórców to pastorałki. Ich największym urokiem jest naiwna poufałość, z jaką śpiewają o narodzeniu Jezusa, a nasz polski, wiejski świat przenoszą w odległe wieki i kraje. Ciągle powstają nowe, związane z ewangeliczną tradycją Bożego Narodzenia. Trudno zliczyć, ile jest obecnie kolęd. W 1862 r.ks. Mioduszewski opublikował zbiór liczący 153 kolędy. W 1903 r. K. Miarka wydał zbiór, w którym kolęd było już ... 500.

Obecnie co roku przybywa wiele nowych kolęd autorów współczesnych oraz piękne kolędy i pastorałki regionalne.

Fragment opracowania "Doroczne obrzędy i zwyczaje religijne"

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

2002-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Byli solą w niemieckim oku

2024-06-26 07:04

[ TEMATY ]

wojna

Ulmowie

Samuel Pereira

Materiały własne autora

Samuel Pereira

Samuel Pereira

Nowa dyrekcja Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku w nocy z poniedziałku na wtorek wyrzuciła z ekspozycji materiały dotyczące rotmistrza Witolda Pileckiego, rodziny Ulmów oraz ojca Maksymiliana Kolbe. Co ich łączy? Niemcy, a konkretnie niemieckie zbrodnie na Polakach.

Rotmistrz Pilecki był więźniem niemieckiego obozu Auschwitz, skąd uciekł nocą z 26 na 27 kwietnia 1943 r. Wcześniej przez trzy lata zorganizował siatkę konspiracyjną i przesyłał meldunki, w których opisywał szczegółowo zbrodnicze funkcjonowanie obozu. Jest bohaterem polskiej historii, ale też symbolem tego jak ważne jest, by zachować pamięć o niemieckich zbrodniach.

CZYTAJ DALEJ

Bp Jezierski wydał edykt ws. procesu beatyfikacyjnego "doktor Oli"

2024-06-25 12:43

[ TEMATY ]

Aleksandra Gabrysiak

Adobe Stock

Edykt zawiadamiający o inicjatywie rozpoczęcia procesu beatyfikacyjnego lek. med. Aleksandry Gabrysiak - „doktor Oli” - wydał biskup elbląski Jacek Jezierski. Wcześniej nihil obstat na prowadzenie procesu udzieliła Dykasteria Spraw Kanonizacyjnych. Pozytywną opinię wyraziła również Konferencja Episkopatu Polski.

Bp Jezierski w swoim edykcie przypomina sylwetkę "doktor Oli" - Aleksandry Gabrysiak - świeckiej konsekrowanej, lekarki, opiekunki chorych, działaczki społecznej a także adopcyjnej matki, zamordowanej wraz z córką przez jedną z osób, której udzieliła wsparcia.

CZYTAJ DALEJ

Papież do Polaków: dbajcie o bezpieczeństwo dzieci i młodzieży!

2024-06-26 10:02

[ TEMATY ]

papież Franciszek

Papież do Polaków

narkomania

PAP/EPA/ANGELO CARCONI

Do szczególnej dbałości o dzieci i młodzież w obliczu zagrożenia narkomanią zachęcił Franciszek Polaków podczas dzisiejszej audiencji ogólnej. Brał w niej między innymi udział metropolita krakowski, abp Marek Jędraszewski, a także zwierzchnik Kościoła katolickiego obrządku bizantyjsko-białoruskiego na Białorusi, archimandryta Jan Sergiusz Gajek MIC.

Oto słowa Ojca Świętego:

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję