Polscy misjonarze na różnych kontynentach

Obecnie 2065 polskich misjonarek i misjonarzy głosi Ewangelię w 97 krajach świata.

Najwięcej misjonarzy, bo 840, tak jak i w latach ubiegłych pracuje w Afryce, głównie w takich krajach jak Kamerun, Zambia, Madagaskar, Tanzania, Republika Południowej Afryki, Demokratyczna Republika Konga i Rwanda. Wśród nich 374 to zakonnicy, 355 – siostry zakonne, 80 księży diecezjalnych (F. D.) i 31 osób świeckich.

W Ameryce Południowej i Środkowej krajami, w których misjonarzy z Polski jest najwięcej są: Brazylia, Boliwia, Argentyna, Peru i Ekwador. Na tym kontynencie pracuje łącznie 804 naszych rodaków, w tym 445 zakonników, 170 księży F. D., 167 sióstr zakonnych i 22 osoby świeckie.

W Azji już od wielu lat najwięcej naszych rodaków pracuje w Kazachstanie, Japonii, na Filipinach, w Uzbekistanie i na Tajwanie. Łącznie 332 misjonarzy, w tym 150 zakonników, 131 sióstr, 44 księży F. D. i 7 osób świeckich.

W Oceanii na 71 misjonarzy z Polski większość, bo 67 osób pracuje w Papui Nowej Gwinei. Wśród nich 50 osób to zakonnicy, 13 – księża diecezjalni, 7 sióstr i 1 osoba świecka.

W Ameryce Północnej na ogółem 18 misjonarzy, 10 to zakonnicy, 7 księża diecezjalni i 1 siostra zakonna. Polacy pracują głównie w Kanadzie i na Alasce.

Najwięcej księży diecezjalnych wysłały na misje diecezje: tarnowska, przemyska, katowicka i lubelska.

Z rzeszy 1029 zakonników przebywających na misjach 210 to werbiści, 90 – franciszkanie konwentualni, 75 – salezjanie, 74 – franciszkanie, 70 – pallotyni. Z grupy 661 sióstr zakonnych 58 to franciszkanki misjonarki Maryi, 50 – służebnice Ducha Świętego, 44 – elżbietanki, 26 – służebniczki starowiejskie.

Jeśli chodzi o misjonarzy świeckich, to najwięcej wysłały: Stowarzyszenie Misji Afrykańskich – 5, diecezja warszawsko-praska – 5, diecezja bielsko-żywiecka – 4 i archidiecezja katowicka – 4.

Biskupi misjonarze

W szeregach polskich misjonarzy jest 21 biskupów: w Ameryce Płd. i Środkowej - 10, w Afryce - 6, w Azji – 3, 1 w Oceanii i 1 w Ameryce Północnej.

Misjonarze-męczennicy

W latach 1980 - 2010 zginęło ok. 1000 misjonarzy w tym 10 to Polacy.

Kościół w Polsce wydał w tym czasie kilkunastu misjonarzy-męczenników, którzy oddali swe życie za wiarę na placówkach misyjnych.

5 grudnia 2015 r. w Chimbote w Peru odbędzie się beatyfikacja o. Zbigniewa Strzałkowskiego i o. Michała Tomaszka, misjonarzy-franciszkanów, którzy pracowali na misji w górskiej miejscowości Pariacoto. Zostali zabici 9 sierpnia 1991 r. przez bojówkarzy „Świetlistego Szlaku” z motywu nienawiści do wiary. Wieczorem, ok. godziny 20.00 terroryści otoczyli klasztor w wiosce Pariacoto – Pueblo Viejo. Ojcowie ukończyli właśnie Mszę św. Do klasztoru weszło trzech uzbrojonych mężczyzn w kominiarkach. Związali ojców Zbigniewa i Michała oraz wywieźli ich samochodami za wioskę. Zarzucali misjonarzom, że nauczają ludzi, rozdają żywność z Caritasu. „Wszystko, co robicie jest oszukiwaniem ludzi. Wasza Biblia jest wielkim kłamstwem. Religia usypia ludzi. Religia jest opium dla ludu. Głosząc pokój nic się nie zyskuje. Dziś wszystko się zdobywa wdzięki walce zbrojnej. Przemoc jest jedyną drogą, aby triumfować” - mówił jedne z porywaczy. Za wioską, strzałem w tył głowy zabili zakonników. Na ciele o. Zbigniewa terroryści zostawili kartkę: „Niech żyje wojna ludowa! Taki los spotka wszystkich sługusów imperializmu!”.

W ostatnich dziesięcioleciach stracili życie:

15 listopada 1994 r. w czasie napadu rabunkowego na centrum formacyjne SMA w Bimbo koło Bangi w Republice Środkowo-Afrykańskiej został zastrzelony kleryk Robert Gucwa. Chroniąc wykładowców podczas napadu wystąpił wobec bandytów jako przełożony zgromadzenia. Był pierwszym polskim klerykiem Stowarzyszenia Misji Afrykańskich.

Podczas wojny domowej, która rozpoczęła się w 1997 r., w Republice Konga został zastrzelony przez rebeliantów ks. Jan Czuba, kapłan diecezji tarnowskiej. Był on wikariuszem w Mindoula, a następnie proboszczem w Loulombo, gdzie zbudował aptekę, dom dla sióstr zakonnych i przygotowywał się do budowy kościoła i szpitala.

Przed domem misyjnym w Karna w Kamerunie zginął 17 V 2001 r. o. Henryk Dejneka OMI. Do pracującego od 1976 r. w Kamerunie kapłana oddano aż 10 strzałów.

11 maja 2003 r. w została napadnięta przed Kościołem Najświętszego Serca Pana Jezusa w Gambe i śmiertelnie pobita przez nieznanych sprawców siostra Czesława Lorek, misjonarka ze Zgromadzenia Najświętszego Serca Pana Jezusa Sacre-Coeur. W Gambe (Demokratyczna Republika Konga) pracowała jako katechetka i zakrystianka. Opiekowała się chorymi i odwiedzała więźniów.

6 grudnia 2010 r. zginął na plebanii o. Mirosław Karczewski, franciszkanin konwentualny. PO jego śmierci policja ujawniła, ze był on już wcześniej atakowany.

O. Marek Rybiński, salezjanin, misjonarz w Tunezji został zamordowany 18 lutego 2011 r. Ciało zamordowanego kapłana znaleziono w salezjańskiej szkole w Manoubie koło Tunisu, gdzie był ekonomem wspólnoty zakonnej. Wcześniej, 31 stycznia salezjanie znaleźli pod drzwiami swego domu anonim z groźbami śmierci.

W tragicznych okolicznościach zginęli również ks. Andrzej Dudzik (Sierra Leone, 2011) i ks. Mariusz Graszk (Boliwia, 2013).

Wybitni polscy misjonarze ostatnich dziesięcioleci Współczesny Kościół w Polsce może pochwalić się wieloma wspaniałymi misjonarkami i misjonarzami, którzy bez reszty oddali się posługiwaniu misyjnemu.

Do grona najsłynniejszych powojennych misjonarzy bez wątpienia należą już nieżyjący: kard. Adam Kozłowiecki SJ, dr Wanda Błeńska, o. Marian Żelazek SVD, w z żyjących dr Helena Pyz, Monika Łoboda, Ewa Gawin.

Ze względu na swą pracę i osiągnięcia misjonarze ci zasłużyli na uznanie międzynarodowe. Kard. Adam Kozłowiecki SJ, w czasie wojny więzień obozu koncentracyjnego w Auschwitz i Dachau, całe swe życie oddał misjom w Rodezji Północnej, późniejszej Zambii. Promieniował głęboką wiarą, życzliwością i pokorą. Zasłynął z walki z rasizmem oraz popierania dążeń niepodległościowych Zambijczyków. Żył skromnie, wszystko co posiadał oddając ubogim. Do końca życia pozostał czynnym misjonarzem.

Dr Wanda Błeńska, lekarka z Poznania, zrealizowała swe powołanie misyjne wśród trędowatych w Ugandzie. Zorganizowała w Bulubie szpital dla trędowatych oraz zajęła się tworzeniem struktur medycznych do walki z trądem. Została nazwana „Matką trędowatych”. Jan Paweł II nazwał ją „Ambasadorem misyjnego laikatu”.

O. Marian Żelazek, werbista również poświęcił się pracy wśród trędowatych w Indiach. W Puri stworzył kolonię dla trędowatych. W 1980 r. otworzył leprozorium, szkołę dla dzieci z rodzin trędowatych oraz warsztaty pracy dla trędowatych i ich rodzin. W 1985 r. zbudował kościół, bibliotekę, schronisko dla bezdomnych i mały szpital. Kilka miesięcy przed śmiercią o. Marian otworzył Centrum Dialogu – Ishanthi Ashram. Misjonarz cieszył się ogromnym autorytetem także wśród hinduistów i władz państwowych. Za swą działalność został nominowany do Pokojowej nagrody Nobla w 2002 r.

Z żyjących jeszcze i pracujących na misjach misjonarkach, które wniosły ogromny wkład w życie społeczności, w których pracują trzeba wspomnieć ks. Stanisława Stanisławka, dr Helenę Pyz i Ewę Gawin.

Ks. Stanisław Stanisławek z arch. lubelskiej, od 1976 roku pracuje na misjach w Afryce (Zambia, Kamerun). W Kasemba (Zambia) zbudował kościół i 15 kaplic. Od 1997 r. pracował jako proboszcz na różnych placówkach misyjnych w Kamerunie: w Moloundou, Betare-Oya, Bertoua i Borongo.

Dr Helena Pyz, od 26 lat leczy chorych na trąd w Ośrodku dla Trędowatych Jeevodaya, w indyjskim stanie Chhattisgarh ( Indie), mimo trudności ze zdrowiem.

Ewa Gawin również ponad ćwierć wieku pracuje w Bertua w Kamerunie. Prowadzi tu duża szkołę dla dzieci głuchoniemych, opiekuje się więźniami w miejscowym więzieniu jako wolontariuszka.

Udział świeckich w misjach i wolontariat misyjny

W sumie na misjach przebywa obecnie 61 osób świeckich. Niektóre zgromadzenia zakonne prowadzą przygotowanie do pracy misyjnej w ramach tzw. „wolontariatów misyjnych”. Jeden z prężniejszych wolontariatów prowadzą salezjanie w Krakowie i Warszawie. Pewne zasługi dla rozwoju wolontariatu misyjnego ma Międzynarodowy Wolontariat Kanosjański, który działa od 1999 r. w Gosławicach k. Tarnowa.

Wolontariat misyjny organizują również pallotyni, Stowarzyszenie Misji Afrykańskich, michalici, ojcowie biali, werbiści i inny. Powstały również inicjatywy samych świeckich, jak np. Stowarzyszenie Misjonarzy Świeckich „Inkulturacja”, założone przez misjonarkę Annę Rogulską oraz Diecezjalny Wolontariat Misyjny im. Bł. O. Jana Beyzyma w diec. bielsko-żywieckiej, założony przez lekarkę Izabelę Karasińską.