Reklama

Niedziela plus

Pelplin

Dobrze jest nam tu być

„Wśród morenowych wzgórz, które meandrami przemierza rzeka Wierzyca, leży małe przeurocze miasteczko” – napisał ks. Janusz Stanisław Pasierb. Kryje ono w sobie niezliczone skarby kultury i sztuki wielu pokoleń.

Niedziela Plus 40/2022, str. IX

[ TEMATY ]

Pelplin

Adobe Stock

Pelplińska katedra

Pelplińska katedra

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Niewielkie miasto Pelplin stanowi prawdziwą skarbnicę zabytków pomorskiej kultury i sztuki. Urzeka pięknem gotyckiej architektury oraz niezliczonymi osobliwościami przyrody. Panuje tu nieco nostalgiczna atmosfera, sprzyjająca wyciszeniu i refleksji. Prawa miejskie nadano Pelplinowi w 1931 r., a 6 lat później przyznano mu herb z mitrą.

Rys historyczny

Pelplin na kartach historii pojawił się w 1274 r., w dokumencie wystawionym w Świeciu przez księcia pomorskiego Mściwoja II, wnuka Mieszka Starego, gdy podarował tę wieś cystersom. Tereny w dolinie nad rzeką Wierzycą spełniały wymogi niezbędne do zakładania klasztorów. Konwent cysterski, na czele z opatem Wernerem, przeniósł się więc z Pogódek do Pelplina w 1276 r. Na portalu cysterskiej świątyni można odczytać zdanie, które wypowiedzieli zakonnicy po przybyciu: Bonus es nos hic esse – „Dobrze jest nam tu być”. Zakonnicy wznieśli świątynię, zabudowania klasztorne i gospodarcze. Jan Długosz w Kronice napisał: „Klasztor ten był tak piękny i znakomity ze względu na wzniesione w nim budowle i mury, że łatwo budził u wszystkich śmiertelnych podziw”. Opactwo z biegiem lat rozrastało się, lecz burzliwe losy kraju nie oszczędziły i tego miejsca. Przez Pelplin przetoczyły się liczne wojny – od husyckich i szwedzkich począwszy, na I i II wojnie światowej w XX wieku skończywszy. W 1823 r. król pruski Fryderyk Wilhelm III wydał dekret o kasacie opactwa. Mimo pożarów i rabunków obiekty wzniesione przez szarych mnichów stoją w niezmienionej postaci od 14 stuleci. Pelpliński klasztor jest zaliczany do najlepiej zachowanych obiektów pocysterskich w Polsce i Europie. Drugą istotną dla regionu świątynią jest barokowy kościół Bożego Ciała. W dokumentach opackich kościółek z ok. 1417 r. nazywany był „kaplicą przed murami”. Ta mała świątynia służyła parafianom i licznie przyjeżdżającym do miasteczka kupcom. Legenda opowiada, że przy budowie katedry w Pelplinie każdy robotnik, który szedł na posiłek, zabierał jedną cegłę i tak z tych zabranych cegieł powstał kościół Bożego Ciała.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Reklama

Bazylika katedralna

Nad całym kompleksem góruje gotycka świątynia; jest ona drugim co do wielkości ceglanym kościołem na terenie naszego kraju. Papież Pius VII dekretem w 1821 r. zmienił terytorium diecezji chełmińskiej, jej stolicą ustanowił Pelplin, a pocysterski kościół – katedrą Wniebowzięcia NMP i Świętych Benedykta, Bernarda i Stanisława Biskupa Męczennika. Jej wnętrze skrywa aż dwadzieścia trzy ołtarze, a wśród nich najwyższy w Polsce i drugi w Europie drewniany ołtarz – o wysokości 25 m. Barokowe wnętrza świątyni ozdabia niepowtarzalne malarstwo wielkich mistrzów: Hermana Hana, Bartłomieja Strobla i Andrzeja Stecha. Na uwagę zasługują również zespół gotyckich dębowych stalli, barokowa ambona oraz organy.

Seminarium

W 1829 r. do Pelplina przeniesiono Wyższe Seminarium Duchowne założone w 1630 r. w Chełmnie. Dzięki staraniom ówczesnego biskupa Anastazego Sedlaga otwarto w Pelplinie Collegium Marianum, które stało się Niższym Seminarium Duchownym. Była to wtedy jedyna na terytorium zaboru pruskiego polska szkoła średnia. Uczono w niej języka polskiego i historii Polski oraz rozmawiano po polsku. Obie szkoły istnieją po dziś dzień i mają swoje siedziby w pocysterskich zabudowaniach, sąsiadujących z przepiękną gotycką bazyliką katedralną. W bibliotece WSD zgromadzono skarby malarstwa i rzeźby środkowej Europy, które powstały na Pomorzu.

Ora et labora

Skryptorium jest rekonstrukcją pelplińskiego warsztatu kaligraficznego cystersów; był on jedną z najlepszych i najznamienitszych pracowni kaligraficznych, które funkcjonowały na terenie Polski w okresie średniowiecza. Na organizowanych warsztatach uczestnicy poznają narzędzia pisarskie, m.in. gęsie pióro, stalówkę. Przede wszystkim jednak zgłębiają tajniki gotyckiej pisowni, które przez 6 wieków towarzyszyły codziennemu życiu zakonników, zgodnie z ich dewizą: Ora et abora – „Módl się i pracuj”. Wszystko to pod okiem kaligrafa, który nabyte umiejętności potwierdza certyfikatem. W Pelplinie od 1860 r. działała drukarnia, w której drukowane były najpierw Rolnik, a w latach 1869 – 1939 – Pielgrzym. Dziś to nie tylko drukarnia, ale także wydawnictwo, które noszą wspólną nazwę „Bernardinum”. Reaktywowane po wojnie w 1989 r. Bernardinum jest jedną z najprężniej działających firm w Pelplinie i okolicach oraz jednym z największych wydawnictw na Pomorzu.

Reklama

Góra Papieska i ogrody

Pierwszym biskupem pelplińskim 25 marca 1992 r. został ks. prof. dr hab. Jan Bernard Szlaga, a miastu nadano tytuł diecezjalnego. Staraniem biskupa podczas siódmej pielgrzymki Jana Pawła II do Polski na Wzgórzu Biskupim, w niedalekiej odległości od Pelplina, Ojciec Święty 6 czerwca 1999 r. odprawił Mszę św. dla wiernych diecezji pelplińskiej. Przypominają o tym pamiątkowy, podświetlany krzyż, droga krzyżowa oraz pomnik.

Pałac biskupi powstał w latach 1837-38 na zamówienie biskupa chełmińskiego Jana Stanisława Kutowskiego. Przy pałacu założono barokowe ogrody, z misterną siecią alejek, z kwietnikami, labiryntami bukszpanów i wierzb, a także pergole różane, altanę i mostek. Po rewitalizacji na styl francuski nieodłącznym elementem pozostał zachowany do dziś staw rybny.

Pelplin kulturalnie

W bogatej ofercie kulturalnej Pelplina są liczne wydarzenia cykliczne. W każdą środę lipca i sierpnia do bazyliki przybywa elita świata muzyki, a wraz z nią miłośnicy niepowtarzalnego dźwięku pelplińskich organów na Międzynarodowy Festiwal Muzyki Organowej. Jarmark Cysterski, w trzeci weekend września, to wspaniale zachowane dziedzictwo kulturowe zakonników oraz niepowtarzalnie wyeksponowana atmosfera średniowiecznych tradycji. W tym roku z okazji 550. rocznicy konsekracji bazyliki miał również miejsce niezwykły koncert „Harfy w katedrze”. Na Dni Pelplina w pierwszy weekend czerwca corocznie przybywa wielu gości z całego Pomorza, podobnie jak na obchodzony w połowie sierpnia Dzień św. Bernarda, patrona miasta. Poznanie i popularyzacja literatury, tradycji i dziedzictwa regionalnego regionu, a w szczególności pielęgnowanie regionalnej mowy – to cel Konkursu Gwary Kociewskiej.

Reklama

Pelplin przyciąga o każdej porze roku i każdy znajdzie tu coś dla siebie.

Muzeum Diecezjalne
Pelplińskie muzeum jest bardzo ważnym ośrodkiem kulturalnym regionu oraz jedną z głównych atrakcji turystycznych miasta. Zbiory muzeum obejmują liczne skarby kultury pomorskiej – od średniowiecza do współczesności. Można tam zobaczyć jedną z największych kolekcji rzeźby średniowiecznej w Polsce, bogaty zbiór tkanin z okresu XVII-XIX wieku oraz wyroby ze złota znajdujące się w skarbcu muzealnym. Nie można także zapominać o najcenniejszym eksponacie Muzeum Diecezjalnego, a mianowicie o Biblii Gutenberga. Starodruk z lat 1453-55 jest jednym z czterdziestu ośmiu egzemplarzy zachowanych na świecie i jedynym w Polsce. Wyróżnia się na tle wszystkich pozostałych tym, że na jednej ze stron odbił się znak ruchomej czcionki, która najprawdopodobniej wypadła z ręki zecerowi podczas pracy, oraz oryginalną, skórzaną oprawą Henryka Costera z XV wieku.

2022-09-27 13:11

Ocena: +1 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Warsztaty dla duszy

Niedziela Plus 29/2023, str. II-III

[ TEMATY ]

Pelplin

Ks. Zbigniew Gełdon

Spotkali się, bo szukali inspiracji, otuchy i wspólnoty. W entuzjazmie i ciszy, nadziei i miłości, wierze i trudnościach chcieli być razem. Takiej wspólnoty doświadczyli młodzi podczas szczególnego spotkania w Pelplinie.

Wybrali przystań, do której chcą płynąć, ponieważ pragną szczęśliwego i pięknego życia i są młodzi. Chcą kochać i być kochani, lepiej się modlić, rozwijać swoje pasje i trafiać do celu albo może odnaleźć nową drogę życiową.

CZYTAJ DALEJ

Dziś Wielki Piątek - patrzymy na krzyż

[ TEMATY ]

Wielki Piątek

Karol Porwich/Niedziela

Wielki Piątek jest dramatycznym dniem sądu, męki i śmierci Chrystusa. Jest to dzień, kiedy nie jest sprawowana Msza św. W kościołach odprawiana jest natomiast Liturgia Męki Pańskiej, a na ulicach wielu miast sprawowana jest publicznie Droga Krzyżowa. Jest to dzień postu ścisłego.

Piątek jest w zasadzie pierwszym dniem Triduum Paschalnego. Dni najważniejszych Świąt Kościoła są bowiem liczone zgodnie z tradycją żydowską, od zachodu słońca.

CZYTAJ DALEJ

Abp Galbas dla PAP: mnie nieraz trudno jest wierzyć w Boga

2024-03-29 07:59

Mnie nieraz trudno jest wierzyć w Boga. Wiara bywa ciężka i męcząca, ale gdy słyszę o czyjejś śmierci, wówczas właśnie wiara jest pociechą - powiedział PAP metropolita katowicki abp Adrian Galbas.

W rozmowie z PAP metropolita katowicki abp Adrian Galbas wyjaśnił, że cierpienie samo w sobie nie jest człowiekowi potrzebne, ponieważ niszczy i degraduje. Jednak w momentach, gdy przeżywamy cierpienie, męka Chrystusa może być pociechą i wzmocnieniem.

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję