Reklama

Niedziela Kielecka

Jak nauki się zmieniają

Niedziela kielecka 23/2019, str. 6-7

[ TEMATY ]

nauka

TD

Konferencja o współczesnych tendencjach w rozwoju nauk

Konferencja o współczesnych tendencjach w rozwoju nauk

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

O tym, że się zmieniają, że ewoluują style myślenia, programy badawcze – od teologii i filozofii po historię i kosmologię, można było się przekonać podczas konferencji naukowej, jaka odbyła się w Wyższym Seminarium Duchownym 22 maja br., z udziałem wybitnych przedstawicieli nauki z wielu ośrodków naukowych, polskich i zagranicznych. Debacie naukowców zastanawiąjących się nad trendami zmian nadano tytuł: „Paradygmaty, style myślenia, programy badawcze. Jak zmieniają się nauki?”.

Interdyscyplinarnie

Wśród prelegentów znaleźli się delegaci Uniwersytetu Cambridge, Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach, Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II oraz Wyższego Seminarium Duchownego w Kielcach. Wybitne osobistości nauki, m.in. Yves Gaspar, PhD (Trinity Hall, Cambridge), prof. dr hab. Agnieszka Kijewska (Wydział Filozofii KUL), czy dr hab. Adam Świeżyński prof. UKSW (Instytut Filozofii, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie) poszukiwały w swych wystąpieniach nowych tendencji rozwoju różnorodnych dyscyplin, które ulegają przeobrażeniom, czy to głównych trendów, czy wątków towarzyszących. – Celem konferencji była refleksja, jaki jest kierunek zmian różnych dyscyplin naukowych, od kosmologii, przez filozofię, teologię, po biologię i czy w ogóle jest możliwa tego rodzaju dyskusja interdyscyplinarna – mówi ks. dr Paweł Tambor, rektor WSD. Że jest możliwa, przekonuje rektor UJK, prof. dr hab. Jacek Semaniak, dostrzegając choćby humanistyczne aspekty nauk ścisłych w poszukiwaniu odpowiedzi na pytania dotyczące organizacji współczesnego świata materialnego. – One się zmieniają, są bardziej dostępne, ale to, co pozostaje niezmienne, to pewna pokora wobec rzeczywistości – podkreśla rektor.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Na zmiany w myśleniu o polskich powstaniach narodowych, listopadowym i styczniowym, wskazał w swym wystąpieniu prof. dr hab. Wiesław Caban („Jak nie pisać o powstaniach narodowych”). Zauważył, że w czasach PRL edukacja w tym zakresie oscylowała wokół szans, których Polacy nie wykorzystali, np. w kwestii chłopskiej – taki punkt widzenia, jest zdaniem profesora, zupełnie błędny. Rozliczając się z „polskim mesjanizmem” podkreślał, że w sytuacji, gdy niemożliwa była pomoc państw zachodnich i wybuch wojny europejskiej – oba powstania nie miały szans. Skrytykował, pokutujące jego zdaniem, podejście do kwestii powstań narodowych, że w XIX wieku patriotą była jedynie ta osoba, która znalazła się w oddziale partyzanckim. – Jest to uproszczone podejście do kwestii patriotyzmu Polaków i niestety pokutuje ono do dziś – zauważył prof. Caban.

Reklama

Prof. dr hab. Agnieszka Kijewska mówiła nt. przemian paradygmatów uprawiania filozoficznej mediewistyki. Analizowała problematykę sposobów/paradygmatów uprawiania studiów mediewistycznych.

Z kolei ks. dr hab. Roman Kuligowski (WSD Kielce) przypominał, iż zmiana paradygmatu to nie zmiana zasad i wartości moralnych. Wskazał, że zarówno w teologii moralnej, jak i – szerzej – w kulturze moralnej widoczne są zmiany. Można zatem mówić o zmianach paradygmatu. W ostatnich dziesięcioleciach jest to szczególnie widoczne w Europie.

Od kosmologii po hematologię

W ramach konferencji zdecydowano się na sporą dawkę kosmologii i filozofii.

„Inny wszechświat – próby rozwiązania kryzysu współczesnej kosmologii teoretycznej” – to temat, który analizował Yves Gaspar. – Fizyk teoretyczny Lee Smolin i filozof Roberto Mangabeira Unger podkreślają w swojej książce„ Pojedynczy wszechświat i rzeczywistość czasu ” (CUP 2016), jak główne problemy współczesnej kosmologii teoretycznej są zasadniczo nierozwiązane lub omawiane. Nie ma pewności, jak rozwiązać ogólny problem warunków początkowych i dostroić problem parametrów kosmologicznych i fizycznych. Debaty dotyczące wieloświata lub pojedynczego wszechświata oraz sposoby łączenia ogólnej teorii względności i fizyki kwantowej wciąż nie oferują jednoznacznego unikalnego rozwiązania – mówił gość z Cambridge.

Reklama

– Odwoływanie się do metafory „ukrytego Boga” stało się w naszych czasach na tyle popularne, że można pokusić się o wyodrębnienie osobnego nurtu myślowego, który mógłby nosić nazwę „absconditeizm” – „teizm ukrycia”. Powody, dla których metafora ta jest przywoływana, są liczne i różnorodne. W moim wystąpieniu skupiam się jedynie na tych, które pojawiają się w teologii naturalnej tworzonej „w kontekście nauki” – mówił ks. dr Miłosz Hołda (UPJPII, WSD Kielce). Tytuł jego wystąpienia brzmiał: „Absconditeizm jako program badawczy w teologii naturalnej”.

Było także o zmianach tendencji w badaniach krwi. – Krew zawsze skupiała ludzką uwagę. W większości starożytnych kultur uważano ją za substancję, która niesie życie lub śmierć. Starożytni filozofowie i lekarze obserwowali podstawowe aspekty krążenia krwi u zwierząt i stosowali upuszczanie krwi w celach leczniczych i zapobiegawczych. Poglądy Galena na anatomię i układ krążenia zdominowały wiedzę medyczną od wieków. Dopiero pod koniec XV wieku zaczęto weryfikować istniejące teorie naukowe – mówiła dr hab. prof. UJK Beata Wojciechowska.

Dr hab. Adam Świeżyński poruszył ideę samorództwa i kosmicznego pochodzenia życia do bilinearnych teorii biogenezy. Ks. dr Paweł Tambor w referacie „Od Wszechświata statycznego do ekspandującego – zmiana paradygmatu czy stylu myślenia?” dokonał w prezentacji rekonstrukcji powstania idei rozszerzającego się Wszechświata w dwudziestowiecznej kosmologii relatywistycznej. Dr hab. Lucyna Kostuch, prof. UJK (IH UJK w Kielcach) analizowała temat: „Antyczne a współczesne wyniki obserwacji zachowania zwierząt. Paradygmat humanistyczny versus przyrodniczy”, natomiast dr hab. Sylwia Konarska-Zimnicka (IH UJK w Kielcach) prześledziła zmiany w obszarze: „Od astronomii do astrologii i z powrotem. Rozważania mediewisty”.

Nauka zawsze dążyła do wyjaśniania przyczyn i praw rządzących zjawiskami, a także je opisywała w określonych aspektach. Zmiany, odkrycia i ustalenia zachodzące w nauce towarzyszyły powstawaniu nowych koncepcji teoretycznych, które wpływały na programy badawcze i style myślenia. Procesy te zachodząc w określonych warunkach społeczno-kulturowych, kształtowały w poszczególnych epokach odpowiednie pojęcia oraz terminy, tworząc paradygmaty poznania naukowego. Stanowiły one ważny element dyskursu w wielu dziedzinach. Pewne programy badawcze cieszą się istotną stabilnością, inne się degenerują. Ten proces nieustannie zachodzi w nauce, co podkreślali uczestnicy spotkania.

2019-06-04 13:09

Ocena: +1 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Czy nauka i religia mogą ze sobą współgrać?

Zagadnienie relacji między nauką a wiarą to temat bardzo żywy. O jego aktualności na gruncie filozofii i w literaturze popularnonaukowej, oraz o dyskusji intelektualnej i ścieraniu się różnych koncepcji, których ten temat jest źródłem, z dr. hab. Piotrem Bylicą, prof. UZ, rozmawia ks. Rafał Witkowski.

Ks. Rafał Witkowski: Co należy rozumieć pod pojęciem „nauki” i jak odnieść to do religii?

Dr hab. Piotr Bylica: Jeszcze do niedawna głównym motorem kultury cywilizacji zachodniej była religia, a konkretniej chrześcijaństwo. To właśnie religia odpowiadała na pytania o sens istnienia: skąd się wziął świat? Kim jest człowiek? Jaki jest cel istnienia świata? Natomiast od pewnego czasu to nauka jest uznawana za kompetentną do udzielania odpowiedzi na tego typu pytania. Mamy koncepcje naukowe na temat pochodzenia świata, człowieka, życia. Te koncepcje pod pewnymi względami są „alternatywne” względem twierdzeń religijnych. Przy tym istotne jest, co rozumiemy pod pojęciem „nauka”. Nauka okazuje się być dosyć silnie związana z różnymi twierdzeniami filozoficznymi. Przy tym należy zauważyć, że nie tylko nauka i religia, ale również filozofia zajmuje się zagadnieniami, które dotykają fundamentów istnienia i stawiają pytania typu: jakie jest pochodzenie człowieka, życia, wszechświata? Czy jest wolność w świecie, czy też wszystko jest zdeterminowane? Jakie jest przeznaczenie człowieka? Filozofia jest obecna zarówno w religijnym spojrzeniu na rzeczywistość, jak i w twierdzeniach naukowych. Interesująca jest refleksja nad tym, czy filozoficzne koncepcje w nauce i religii dają się ze sobą pogodzić, czy też jest między nimi jakaś sprzeczność.

CZYTAJ DALEJ

Czy kobiety w ciąży muszą w Środę Popielcową i Wielki Piątek zachowywać post ścisły?

[ TEMATY ]

post

bp Adam Bałabuch

tasha/pixabay.com

Czy kobiety w ciąży muszą w Środę Popielcową i Wielki Piątek zachowywać post ścisły? Czy stan błogosławiony, w którym kobieta powinna szczególnie dbać o siebie i swoje dziecko, zwalnia ją z tego obowiązku? - Matka sama musi podjąć decyzję o przestrzeganiu postu ścisłego - tłumaczy KAI bp Adam Bałabuch, przewodniczący Komisji ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów KEP.

Zarówno Kodeks Prawa Kanonicznego jak i inne przepisy Episkopatu Polski nie wyjaśniają jednoznacznie kwestii dyspensy od postu ścisłego dla kobiet w ciąży i karmiących piersią. Zdania duchownych na ten temat bywają podzielone. Niektórzy tłumaczą, że "ciąża to nie choroba", tylko stan błogosławiony, dlatego należy pościć, chyba, że lekarz zaleci inaczej. Inni podkreślają, że z postu zwolnione są osoby poniżej 14 roku życia, a więc i nienarodzone dzieci, którym pożywienia dostarczają matki.

CZYTAJ DALEJ

Prezydent zawetował nowelizację prawa dotyczącą tabletki "dzień po"

2024-03-29 13:23

[ TEMATY ]

Andrzej Duda

Pigułka „dzień po”

PAP/Łukasz Gągulski

Prezydent RP Andrzej Duda, na podstawie art. 122 ust. 5 Konstytucji RP, zdecydował o skierowaniu nowelizacji Prawa farmaceutycznego do Sejmu RP z wnioskiem o ponowne rozpatrzenie ustawy (tzw. weto).

Podstawowym uzasadnieniem decyzji Prezydenta RP jest wola poszanowania konstytucyjnych praw i standardu ochrony zdrowia dzieci.

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję