Reklama

Unikatowe freski w działoszyckim prezbiterium

Niedziela kielecka 7/2003

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Pierwszą wzmiankę o Działoszycach spotkać można już w 1220 r. Przez długie wieki była to niewielka osada. W dokumentach XIV wieku opisywana jest jako wieś zabudowana chatami należącymi do straży leśnej, która utrzymywana była przez króla dla celów związanych z częstymi łowami w tym rejonie oraz dla nadzoru nad lasami królewskimi.
6 sierpnia 1409 r. w Malborku wypowiedziano wojnę Królestwu Polskiemu. Król Władysław Jagiełło przebywał wówczas w Nowym Korczynie. Dzięki usilnym staraniom właściciela osady Działoszyce - Michała Bogumiłłowa, który był Litwinem przybyłym z drużyną Władysława Jagiełły z Czyżowa herbu Półkozic, król Władysław Jagiełło aktem z 23 sierpnia 1409 r. wydanym w Nowym Korczynie, osadę Działoszyce podniósł do rangi miasta na prawie magdeburskim.
W krótkim czasie Działoszyce zaczęły szybko się rozwijać. Poważny wpływ na wzrost liczby mieszkańców, jak też i rozwój miasta mieli przede wszystkim Żydzi, którzy licznie do Działoszyc przybyli już w XV wieku. Tak więc mieszkańcy Działoszyc pod względem wyznaniowym nie byli jednolitą grupą. Znaczną przewagę wśród mieszkańców mieli Żydzi, których wyłącznym źródłem utrzymania był handel, katolików zaś rolnictwo i rzemiosło.
Z latami, w coraz ludniejszej i obszerniejszej miejscowości Działoszyce staraniem i z fundacji biskupa krakowskiego Iwo Odrowąża wystawiono kościół pod wezwaniem św. Floriana. Kościół został zbudowany na wzgórzu z kamienia ciosowego w kształcie prostokąta, bez zakrystii i przedsionka z jednym tylko wejściem od strony zachodniej. Sklepienie stanowił sufit z desek. Taki stan kościoła utrzymał się aż do 1413 r. Wówczas to mury kościoła obniżono, zakładając nowe sklepienie. Od strony północnej zaś dobudowano zakrystię. Jednonawowy kościół był wielokrotnie przebudowany (1618, 1637 i 1663). Dobudowano wówczas do kościoła dwie kaplice. Pierwsza z nich - kwadratowa, od północy, pod wezwaniem św. Anny została wzniesiona w 1637 r., druga zaś na kształt ośmiokąta została zbudowana w 1663 r. W 1864 r. kościół przedłużono i dostawiono wieżę zachodnią z fundacji ks. Winczakiewicza (1897). Sklepienie prezbiterium przybrało wówczas charakter krzyżowy i było ozdobione licznymi freskami w stylu barokowym.
W 1980 r. pod przemalowaniem na ścianach prezbiterium odnaleziono cenne malowidła barokowe i renesansowe, a pod nimi gotyckie. Na stronie północnej prezbiterium piękne malowidła renesansowe przedstawiają dużą kompozycję Pokłon Trzech Króli. Niestety, malowidła na ścianie północnej prezbiterium nie zachowały się w całości. W górnej części zostały zniszczone przez obniżenie sklepienia i dostawienie pilastrów. Warto zauważyć, że całość akcji wspomnianych fresków dzieje się we wnętrzach budynków. Przez ten zabieg malarz usiłował stworzyć kompozycję przez przedstawienie żeber sklepieniowych, zworników, mensy ołtarzowej z pacyfikałem. W celu urozmaicenia kolorystyki fresku malarz różnicował kolorystycznie stroje i twarze poszczególnych postaci. Widoczne okna pomieszczenia, pogrubione z jednej strony czernią konturu podkreślają głębię i plastykę obrazu.
Na ścianie północnej prezbiterium znajduje się również malowidło gotyckie. Stanowi ilustrację Credo. Dwunastokwaterowa kompozycja została utworzona z prostokątnych pól ujętych w proste ramy i podzielona na trzy poziomy, po cztery pola w każdym poziomie. Otaczająca je wstęga zwiera tekst Credo, który przedstawiony jest w obrazach we wspomnianych dwunastu kwaterach. Dominuje tu wielofigurowa kompozycja z postaciami dużych rozmiarów. Pojawiają się próby przestrzennego ujęcia wydarzeń biblijnych z Credo przy umieszczeniu ich we wnętrzach kwatery, np. Zesłanie Ducha Świętego, Grzechów Odpuszczenie.
Twórca działoszyckich fresków wzorując się na Symbolum Apostolorum monachijskim w lewym i prawym dolnym rogu usytuował postacie proroków i apostołów pod arkadami. Natomiast z wiedeńskiego wydania przejął typ architektury sakralnej oraz kolistej kompozycji Ciała Zmartwychwstanie. W centrum kompozycji - kościół. Poniżej cmentarz kościelny. Po prawej stronie - postać unoszona w kierunku nieba.
Kompozycja ostatniej kwatery Żywot wieczny zbliżona jest do pierwowzoru graficznego z Heidelbergu w Niemczech. Kompozycja jest ujęta w niewspółcentryczne okręgi, symbole nieba. Chrystus jest usytuowany po prawej stronie Matki Bożej. Ma podniesioną ku górze dłoń, jakby w geście błogosławieństwa.
Sposób malowania twarzy, ich deformacja, skrócenie postaci, posługiwanie się ornamentem wykazują również analogię z freskami w Łanach Wielkich, które są datowane na lata 1470-1480. Malowane elementy fresków w prezbiterium kościoła w Działoszycach są jednak bardziej rozbudowane. Twórca tych malowideł dokładnie skopiował ich graficzny pierwowzór, powtarzając kompozycję. Postaciom nadał jednak inny wyraz. Ich specyficzna prostota wskazuje, że pochodzą one z drugiej połowy XV wieku.
Malowidła, mimo uszkodzeń mechanicznych, są czytelne. Do czasu odkrycia renesansowego i gotyckiego malowidła w Działoszycach, ta forma prezentacji Credo w Polsce nie była znana. Malarskie przedstawienie Credo jest rzadkością, a w Polsce nie było znane. Celem tych malowideł było przybliżanie wiernym prawd wiary (credo). Bardzo oszczędna kompozycja ograniczająca liczbę postaci i motywów, z akcentem malarskim położonym na najważniejszych osobach i wydarzeniach, przekazywała prawdy wiary w sposób zrozumiały i przystępny. Są przykładem posługiwania się księgami obrazowymi, jako skutecznym wzorem i sposobem nauczania wiernych prawd wiary.
W dziedzinie artyzmu i wartości historycznej mamy do czynienia z wyjątkowo cennymi freskami gotyckimi w Polsce. Wypada się cieszyć, że na terenie naszej diecezji są tak cenne dzieła sztuki malarskiej. Dzięki tym wyjątkowym historycznie freskom prezbiterium kościoła w Działoszycach nie tylko jest piękne i podziwiane przez znawców sztuki. Głębia i piękno obrazu przedstawiającego prawdy wiary, przez wieki pomagały ludziom modlić się do Boga. One pomagają i dzisiaj, czyniąc naszą religijność bardziej żywą i dynamiczną.
Przy tej okazji warto uświadomić sobie to, że "cudze chwalicie, swego nie znacie". Wizyta w kościele parafialnym w Działoszycach może nie tylko służyć dla zwiedzania i podziwiania piękna wspomnianych fresków, ale może doprowadzić do wiary w Boga, który objawia swe piękno w świecie, w człowieku i dziełach jego rąk.

(Strona internetowa: www.dzialoszyce.prv.pl)

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

2003-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Kraków-Łagiewniki: dziś beatyfikacja ks. Michała Rapacza, męczennika komunizmu

2024-06-15 08:52

[ TEMATY ]

beatyfikacja

Ks. Michał Rapacz

Archiwum parafialne sanktuarium Matki Bożej w Płokach

Ks. Michał Rapacz, 1904-46

Ks. Michał Rapacz, 1904-46

Dziś w bazylice Bożego Miłosierdzia w Krakowie - Łagiewnikach odbędą się uroczystości beatyfikacyjne męczennika komunizmu Księdza Michała Rapacza - zamordowanego 12 maja 1946 r. Uroczystościom beatyfikacyjnym przewodniczyć będzie kard. Marcello Semeraro, prefekt watykańskiej Dykasterii Spraw Kanonizacyjnych. Zaproszenie na uroczystości skierowane zostały do całego Episkopatu Polski. Przybędzie wielotysięczna rzesza wiernych.

Uroczystości beatyfikacyjne

CZYTAJ DALEJ

Wystarczy moje „tak”, aby Bóg sam zaczął działać

[ TEMATY ]

homilia

rozważania

Karol Porwich/Niedziela

Rozważania do Ewangelii Mt 5, 33-37.

Sobota, 15 czerwca. Dzień powszedni albo wspomnienie Najświętszej Maryi Panny w sobotę

CZYTAJ DALEJ

Licheń: 25. rocznica beatyfikacji 108 błogosławionych męczenników II wojny światowej

2024-06-16 08:18

[ TEMATY ]

Licheń

Biuro Prasowe Sanktuarium

Ks. Sławomir Homoncik MIC, kustosz sanktuarium maryjnego w Licheniu Starym, przewodniczył uroczystej Mszy św. sprawowanej w związku z obchodami 25. rocznicy beatyfikacji 108 błogosławionych męczenników II wojny światowej. Wraz z marianinem w trakcie Eucharystii modliły się osoby spokrewnione z męczennikami, kapłani oraz siostry zakonne należące do zgromadzeń, z których pochodziły zamordowani przez nazistów osoby konsekrowane. Licheńskie sanktuarium jest ogólnopolskim miejscem kultu błogosławionych 108 męczenników.

Odwołując się do postawy życia i wiary 108 błogosławionych męczenników, ks. Homoncik zachęcał do modlitwy do Ducha Świętego o to, aby nam dzisiaj, ale także przyszłym pokoleniom, żyło się lepiej, aby człowiek był wolny i mógł pogłębiać swoją wiarę.

CZYTAJ DALEJ
Przejdź teraz
REKLAMA: Artykuł wyświetli się za 15 sekund

Reklama

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję