Reklama

Kaplice kopułowe włocławskiej katedry

Pod koniec ubiegłego roku zakończone zostały prace konserwatorskie w katedralnej kaplicy Najświętszej Maryi Panny. Podczas ich trwania na łamach "Ładu Bożego" opublikowaliśmy cykl artykułów Krystyny Poraj o historii i architekturze tej kaplicy. Obecnie wyremontowana i odrestaurowana kaplica Najświętszej Maryi Panny przykuwa wzrok zwiedzających i przechodniów. (red.)

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Kaplica pw. Najświętszej Maryi Panny, znajdująca się przy pierwszym przęśle od strony wschodniej nawy południowej włocławskiej katedry, należy do typu centralnych budowli kopułowych, niezwykle popularnych w architekturze polskiej XVI-XVIII w.
Kaplice przy kościołach są zjawiskiem bardzo powszechnym, ale w Polsce ich odmienność polega na tym, że nie były one projektowane od początku budowy świątyń, lecz dobudowywane w różnym czasie. Szacuje się, że w XVI i XVII w. powstało ponad 150 takich kaplic. Można zatem traktować nowożytne kaplice centralne, nakryte kopułami, jako swoisty typ architektury. Należy jednak pamiętać, że niemal wszystkie kaplice tego typu pełniły funkcję mauzoleum, dlatego większość z nich ma właściwy dla budowli grobowej program ideowy.
Fundatorami grobowych kaplic kopułowych byli królowie, magnackie rody, duchowieństwo, także szlachta i mieszczanie. Kaplicę Najświętszej Maryi Panny ufundował bp Jan Tarnowski w czasie swych krótkich rządów diecezją (od czerwca 1600 do września 1603 r., kiedy został prymasem). Zbudowano ją na miejscu gotyckiej kaplicy mansjonarzy albo rorantystów w latach 1603-11. Budowniczymi kaplicy o cechach manierystycznych, nawiązującej do pierwowzoru, jakim była kaplica Firlejów w Bejscach, byli Tomasz Nikiel i Samuel Świątkowicz - murator krakowski, który umieścił swój podpis w czaszy kopuły: SAMUEL SSWĘTKOWICS MURATUR CRAC, podobnie jak to uczynił Berecci w Kaplicy Zygmuntowskiej na Wawelu.
Prawdopodobnie bp Tarnowski także projektował swą włocławską fundację jako mauzoleum grobowe. Przemawia za tym nie tylko krypta, ale i treści zawarte w dekoracji kaplicy, a także wezwanie Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, do którego nawiązywały umieszczony w pierwotnym ołtarzu obraz i figura znajdująca się ponad portalem od strony wnętrza. Osiem marmurowych figur ustawionych w niszach, przedstawiających czterech Ewangelistów i czterech patronów Polski: św. Stanisława, św. Wojciecha, św. Floriana i św. Jacka, nasuwa skojarzenia z królewską, grobową Kaplicą Zygmuntowską. Ponadto w żaglach kopuły znajdują się herby Rola - biskupa Tarnowskiego, Dołęga, Nowina i Pobóg.
Prymas Jan Tarnowski zmarł we wrześniu 1604 r. i nie spoczął w przygotowywanym mauzoleum.
W kilka lat po ukończeniu budowy, zgodnie z panującą modą na pary symetrycznych kaplic, zbudowano jej odpowiednik przy nawie północnej.
Fundowana przez biskupów sufraganów z przeznaczeniem na ich groby, erygowana w 1619 r. kaplica nosiła pierwotnie wezwanie Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny, a od 1676 r. św. Kazimierza. Architektura powtarza schemat kaplicy pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny (układ ścian, kasetonowa kopuła), jednak skromniejsze wykonanie w zaprawie i stiuku dekoracji daleko odbiega od wspaniałego pierwowzoru - dzieła Świątkowicza.
Na zewnątrz kaplice zostały gruntownie przebudowane w czasie regotycyzacji katedry w latach 1891-1901. Wówczas podwyższono ich ściany i zwieńczono balustradą, przez co ukryto kopuły, wprowadzono też nowe podziały elewacji i boniowanie w narożach.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

2003-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Turniej LSO w Brzegu [Wyniki]

2024-06-15 18:17

ks. Łukasz Romańczuk

Drużyna z Trzebnicy

Drużyna z Trzebnicy

Za nami turniej Liturgicznej Służby Ołtarza w Brzegu. Przyjechały drużyny ministranckiej z różnych stron Archidiecezji Wrocławskiej, a także jedna z Wałbrzycha [diecezja świdnicka]. Wśród ministrantów zwyciężyła drużyna z parafii pw. Aniołów Stróżów w Wałbrzychu, w kategorii lektorów młodszych najlepsi okazal się chłopcy z Międzynarodowego Sanktuarium św. Jadwigi Śląskiej w Trzebnicy, a wśród najstarszych zwyciężyła drużyna parafii Podwyższenia Krzyża Świętego w Strzelinie.

Wśród ministrantów zwyciężyła drużyna z parafii pw. Aniołów Stróżów w Wałbrzychu, w kategorii lektorów młodszych najlepsi okazal się chłopcy z Międzynarodowego Sanktuarium św. Jadwigi Śląskiej w Trzebnicy, a wśród najstarszych zwyciężyła drużyna parafii Podwyższenia Krzyża Świętego w Strzelinie.

CZYTAJ DALEJ

Panie, rozbudź we mnie nadzieję, że z Tobą mogę zmieniać siebie i świat!

2024-06-13 11:17

[ TEMATY ]

rozważania

O. prof. Zdzisław Kijas

BP KEP

Człowiek nadziei króluje razem ze swoim Mistrzem. Nosi w sobie, już teraz, małe nasienie zwycięstwa. W takim człowieku wszystko zorientowane jest na przyszłość i wszystko zmierza ku zmartwychwstaniu.

Ewangelia (Mk 4, 26-34)

CZYTAJ DALEJ

W rodzinie szkół papieskich

2024-06-16 08:04

Paweł Wysoki

Zespół Szkół nr 5 im. św. Jana Pawła II w Lublinie zorganizował konferencję pt. „Rodzina jest drogą pierwszą i najważniejszą”.

CZYTAJ DALEJ
Przejdź teraz
REKLAMA: Artykuł wyświetli się za 15 sekund

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję