Reklama

Niedziela Przemyska

Na wakacyjnym szlaku

Częstochowski ślad wielkoockiej historii

Wielkie Oczy, nazywane tak od dwóch miejscowych stawów, urokliwe miejsce, gdzie spotykały się ze sobą trzy społeczności: żydowska, greckokatolicka i katolicka, ma pasjonującą historię. Ale najważniejszym zabytkiem w mieście jest jedna z najstarszych kopii obrazu Matki Bożej Częstochowskiej pochodząca z początków XVII stulecia

Niedziela przemyska 34/2015, str. 8

[ TEMATY ]

obraz

Arkadiusz Bednarczyk

Jedna z najstarszych kopii obrazu Matki Bożej Częstochowskiej znjaduje się w Wielkich Oczach

Jedna z najstarszych kopii obrazu Matki Bożej Częstochowskiej znjaduje się w Wielkich Oczach

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Tutejszy, podominikański kościół mieści w sobie niezwykle cenny zabytek – jest to obraz Madonny, jedna z najstarszych kopii obrazu Matki Bożej Częstochowskiej z 1613 r., namalowana przez krakowskiego malarza Franciszka Śniadeckiego – mieszczanina krakowskiego, starszego cechu malarzy, autora wiersza: „Sługa albo uczeń, co powinien panu swemu w rzemiośle”. Śniadecki znał m.in. innego wielkiego artystę tamtych czasów Tomasza Dolabellę, pracującego na zamku krakowskim. Jak zapisano w jednej z ksiąg nie podobało się to wyróżnienie cechowi malarzy krakowskich, tym bardziej, ze Dolabella nie był członkiem cechu, a Franciszek Śniadecki zalecał kolegom cechowym aby nie brali do pomocy uczniów, którzy pracują na zamku nie będąc zrzeszeni w krakowskim cechu malarzy.

W osiemnastym stuleciu specjalna komisja biskupia w Przemyślu uznała obraz za cudowny. Koronowany został w 1997 r. przez Jana Pawła II.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Zerwane zaręczyny biskupa

Jednym z właścicieli Wielkich Oczu był Józef Łaszcz. Na zamku Korniaktów w Sośnicy w 1726 r. miały miejsce jego zaręczyny i Franciszki Cetnerówny (wojewodzianki smoleńskiej). Wcześniej Łaszcz studiował dwa lata u jezuitów we Lwowie, jednak rodzice zabrali go z tego kolegium. Kiedy narzeczona uległa poparzeniom w kościele w Krakowcu Łaszcz uznał to za znak dany od Boga i zerwał zaręczyny. „Zadziwieniem to było wszystkim pańskim domom. Patrzono się z uwielbieniem na młodzieńca najpiękniejszych przymiotów, gardzącego światem”. Łaszcz był młodzieńcem pięknej urody. Po zerwaniu zaręczyn wstąpił do stanu kapłańskiego, był m.in. w radzie przybocznej prymasa Teodora Potockiego. W 1738 r. został biskupem sufraganem chełmskim, a w 1740 r. koadiutorem kijowskim. Był bardzo zacnym człowiekiem; troszczył się o ubogich i opuszczonych. Organizował darmowe stołówki. Już jako biskup poświęcił w swoich dobrach świątynię w Wielkich Oczach, w 1740 r., ulokowano tam dominikanów-obserwantów. Kościół, który możemy dzisiaj oglądać, to sanktuarium. Dominikanie Obserwanci powstali na fali reform zapoczątkowanych w średniowieczu przez Rajmunda z Kapui, celem obostrzenia rozluźniającej się reguły. Na początku XVIII wieku Mikołaj Hieronim Sieniawski sprowadził ich do pobliskiej Sieniawy. W 1777 r. podczas oddawania salw honorowych na pogrzebie jednego z żołnierzy pocisk trafił w kościół, który niemal natychmiast stanął w płomieniach. W 1778 r. austriackie władze skasowały konwent a zakonników przeniesiono do pobliskiego Jarosławia.

Reklama

Niezwykły dar za ocalenie życia hetmana

W 1667 r. niejaki pułkownik Modrzejowski sprowadził obserwantów do Wielkich Oczu i osadził przy istniejącym kościele. Dominikanie przebywali tutaj przeszło 100 lat. W 1784 r. kościół przejęli zwykli dominikanie którzy pracowali i modlili się tutaj do 1926 r. Następnie kościół został powierzony księżom diecezjalnym. Wspomniany Andrzej Modrzejowski był blisko związany z dworem królewskim. W czasie potopu szwedzkiego uratował hetmana Stefana Potockiego, który uciekając przed Szwedami jechał przez most, gdy ten zapadł się pod nim i jego żołnierzami; żona Hetmana z wdzięczności podarowała Modrzejowskiemu miejscowość. Dzięki bliskości z Jaworowem, mógł dzielny pułkownik przebywać bliżej swojego pana Jana III Sobieskiego. Wyjednał u króla Michała Korybuta Wiśniowieckiego nadanie osadzie praw miejskich. Pułkownik mieszkał w obronnym dworze z czterema basztami (dzisiaj urząd gminy) niezbyt długo. Zginał podczas wyprawy wiedeńskiej w 1683 r. Pod koniec XIX wieku dwór przerobiono na gorzelnię.

Tragiczne losy panny Komorowskiej

Z kolei w późniejszych latach właścicielem Wielkich Oczu był Franciszek Salezy Potocki, a potem jego syn Szczęsny. Z nimi związana jest tragiczna historia Gertrudy Komorowskiej. Szczęsny flirtował z młodszą od siebie dziewczyną; uzyskał pozwolenie zawarcia ślubu bez zapowiedzi. Niezadowolony z trzymanego w tajemnicy ślubu swojego syna (późniejszego uczestnika konfederacji targowickiej z 1792 r., mającej na celu obalenie Konstytucji 3 mają 1791 r.) ze zubożałą szlachcianką, Salezy wymógł na synu wniosek do sądu biskupiego o unieważnienie związku, jako powód podając uwiedzenie syna przez Gertrudę. Teściowie postanowili porwać synową i umieścić w klasztorze pod opieką spokrewnionej przeoryszy. 13 lutego 1771 r. Gertruda zaatakowana została przez nadwornych kozaków Potockiego. Potoccy rozpowszechniali wersję, że dziewczyna zginęła przypadkowo, a Kozacy spotkali po drodze wozy wyładowane zbożem i, aby stłumić krzyki dziewczyny, przygnietli ją nieszczęśliwie poduszkami. Zwłoki wrzucono do przerębli w pobliżu Sielca Bełskiego. Ponoć duch zmarłej małżonki Franciszka Salezego Potockiego zjawiał się jednej z mniszek benedyktyńskich i żądał budowy nowego kościoła. Żądanie to dotarło do samego wojewody, który postanowił – dręczony zapewne wyrzutami sumienia – postawić ten kościół w Przemyślu. Jednym ze skutków tego zdarzenia było przekazanie przez Szczęsnego Wielkich Oczu jako zadośćuczynienia rodzicom Gertrudy.

2015-08-20 09:21

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Sen świętego Józefa

Niedziela rzeszowska 11/2015, str. 7

[ TEMATY ]

sztuka

obraz

Arkadiusz Bednarczyk

Sen św. Józefa z kościoła w Tyczynie (XVIII w.)

Sen św. Józefa z kościoła w Tyczynie (XVIII w.)

W kościele w Tyczynie znajduje się obraz „Sen św. Józefa”, oparty na wzorcach twórczości siedemnastowiecznego artysty Domenico Guidiego z Rzymu. Obraz najprawdopodobniej wyszedł z warsztatu barokowego artysty Szymona Czechowicza

Marcowy święty – Józef, Oblubieniec Panny Maryi stoi na czele panteonu Świętych Pańskich. Wiele razy musiał podejmować trudne decyzje dotyczące losu powierzonej mu Rodziny, wykazywać wielką dojrzałość i silną wiarę. Przekazy ewangeliczne opowiedziane przez św. Mateusza mówią o trzech ważnych snach Józefa, którym towarzyszyły anioły. One to podpowiadają Józefowi, co ma zrobić, pomagają, jaką decyzję podjąć. Pierwszy taki sen pojawił się wtedy, kiedy Józef lękając się wielkiej odpowiedzialności, zamierzał oddalić od siebie brzemienną Maryję. Natomiast już po narodzeniu Jezusa Józef miał kolejny sen, w którym Anioł ostrzegał go przed niebezpieczeństwem ze strony chorego na pychę króla Heroda. Wreszcie trzeci ważny sen, w którym Józef dowiedział się, że może już wracać ze swoją rodziną z Egiptu i może zamieszkać w Nazarecie.

CZYTAJ DALEJ

Papież do zakonnic klauzurowych: nostalgia nie działa

2024-04-18 13:47

[ TEMATY ]

papież Franciszek

PAP/EPA/ETTORE FERRARI

Papież Franciszek złożył hołd katolickim zakonnicom, które żyją w klasztorach klauzurowych, odizolowane od świata. Przyjmując dziś na audiencji w Watykanie grupę karmelitanek bosych w czwartek powiedział, że ich wybór życia nie jest "ucieczką w modlitwę oderwaną od rzeczywistości", ale odważną ścieżką miłości. Jednocześnie ostrzegł zakonnice przed reformami o nostalgicznym wydźwięku.

Franciszek przyjął w czwartek na audiencji w Watykanie delegację około 60 karmelitanek bosych. Zakon powstał w 1562 r. w wyniku reformy zakonu karmelitańskiego przez św. Teresę z Ávili i św. Jana od Krzyża. Zakonnice pracują obecnie nad rewizją konstytucji zakonu. Papież odniósł się do tego w swoim przemówieniu. "Rewizja konstytucji oznacza właśnie to: zebranie pamięci o przeszłości zamiast negowania jej, aby móc patrzeć w przyszłość. W rzeczywistości, drogie siostry, uczycie mnie, że powołanie kontemplacyjne nie prowadzi nas do zachowania starych popiołów, ale do podsycania ognia, który płonie w coraz to nowy sposób i może dać ciepło Kościołowi i światu" - powiedział Franciszek. Przypomniał, że pamięć o historii zakonu i o wszystkim, co konstytucje zgromadziły przez lata, jest "bogactwem, które musi pozostać otwarte na natchnienia Ducha Świętego, na nieustanną nowość Ewangelii, na znaki, które Pan daje nam poprzez życie i ludzkie wyzwania. Jest to ważne dla wszystkich instytutów życia konsekrowanego".

CZYTAJ DALEJ

Kraków: 14. rocznica pogrzebu pary prezydenckiej Marii i Lecha Kaczyńskich

2024-04-18 21:40

[ TEMATY ]

abp Marek Jędraszewski

para prezydencka

Archidiecezja Krakowska

– Oni wszyscy uważali, że trzeba tam być, że trzeba pamiętać, że tę pamięć trzeba przekazywać, bo tylko wtedy będzie można budować przyszłość Polski – mówił abp Marek Jędraszewski w katedrze na Wawelu w 14. rocznicę pogrzebu pary prezydenckiej Marii i Lecha Kaczyńskich, którzy razem z delegacją na uroczystości 70. rocznicy Zbrodni Katyńskiej zginęli pod Smoleńskiem 10 kwietnia 2010 r.

Nawiązując do spotkania diakona Filipa z dworzaninem królowej Kandaki, abp Marek Jędraszewski w czasie homilii zwrócił uwagę, że prawda o Chrystusie zapowiedzianym przez proroków, ukrzyżowanym i zmartwychwstałym, trafia do serc ludzi niekiedy odległych tradycją i kulturą. – Znajduje echo w ich sercach, znajduje odpowiedź na ich najbardziej głębokie pragnienia ducha – mówił metropolita krakowski. Odwołując się do momentu ustanowienia przez Jezusa Eucharystii, arcybiskup podkreślił, że Apostołowie w Wieczerniku usłyszeli „to czyńcie na moją pamiątkę”. – Konieczna jest pamięć o tym, co się wydarzyło – o zbawczej, paschalnej tajemnicy Chrystusa. Konieczne jest urzeczywistnianie tej pamięci właśnie w Eucharystii – mówił metropolita zaznaczając, że sama pamięć nie wystarczy, bo trzeba być „wychylonym przez nadzieję w to, co się stanie”. Tym nowym wymiarem oczekiwanym przez chrześcijan jest przyjście Mesjasza w chwale.

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję