„Nadszedł czas, aby zakończyć długą i złożoną historię wokół zjawisk duchowych z Medziugoria. Jest to historia, w której pojawiały się rozbieżne opinie biskupów, teologów, komisji i analityków.” Tak zaczyna się dokument „Królowa Pokoju”, odnoszący się do doświadczeń duchowych związanych z Medziugorie, podpisany przez kard. Víctora Manuela Fernándeza, prefekta, i ks. Armando Matteo, sekretarza sekcji doktrynalnej Dykasterii Nauki Wiary.

Włodzimierz Rędzioch

Tekst, zatwierdzony przez Papieża Franciszka 28 sierpnia, uznaje wartość owoców duchowych związanych z doświadczeniem Medziugorie i zezwala wiernym na ich przyjęcie – zgodnie z nowymi normami dotyczącymi rozpoznawania takich zjawisk – ponieważ „zaobserwowano wiele pozytywnych owoców i nie wystąpiły żadne negatywne lub ryzykowne skutki wśród Ludu Bożego”.

Ogólnie pozytywnie oceniono również przesłania, choć z pewnymi zastrzeżeniami dotyczącymi niektórych wypowiedzi. Podkreśla się także, że „że wnioski zawarte w niniejszej Nocie nie pociągają za sobą osądu życia moralnego domniemanych widzących.” i że dary duchowe „niekoniecznie wymagają moralnej doskonałości osób zaangażowanych, aby mogły działać”.

Pozytywne owoce

Miejsca związane z fenomenem Medziugorie są celem pielgrzymek z całego świata. „Pozytywne owoce ujawniają się przede wszystkim w promowaniu zdrowej praktyki życia wiarą” w zgodzie z tradycją Kościoła. Odnotowano „wiele nawróceń” osób, które odkryły lub ponownie odkryły wiarę; powrót do spowiedzi i komunii sakramentalnej, liczne powołania, „rozliczne przypadki pojednania między małżonkami oraz odnowa życia małżeńskiego i rodzinnego”.

W Nocie podkreślono, że „takie doświadczenia pojawiają się głównie w kontekście pielgrzymek do miejsc pierwotnych wydarzeń, a nie podczas spotkań z ‘widzącymi’ w celu uczestniczenia w domniemanych objawieniach”.

Wspomina się także, że odnotowano „dużo uzdrowień”. Parafia w małej wiosce w Hercegowinie jest miejscem adoracji, modlitwy, seminariów, rekolekcji duchowych, spotkań młodzieży, a „wydaje się, że do Medziugoria ludzie przyjeżdżają przede wszystkim, aby odnowić swoją wiarę, a nie z powodu konkretnych intencji”. Powstały tam również dzieła miłosierdzia, gdzie znajdują pomoc osierocone dzieci, uzależnieni od narkotyków, osoby niepełnosprawne. Odnotowano także obecność grup chrześcijan prawosławnych i muzułmanów.

Przekaz pokoju

Nota Dykasterii analizuje również centralne aspekty przekazów, zaczynając od przesłania pokoju, rozumianego nie tylko jako brak wojny, ale także w sensie duchowym, rodzinnym i społecznym. Najbardziej oryginalny tytuł, jaki Maryja nadaje sobie, to „Królowa Pokoju”.

„Przedstawiłam się tutaj jako Królowa Pokoju, aby powiedzieć wszystkim, że pokój jest konieczny dla zbawienia świata. Tylko w Bogu znajduje się prawdziwa radość, z której wypływa prawdziwy pokój. Dlatego proszę o nawrócenie” (16.06.1983).

Podziel się cytatem

To pokój, który jest owocem przeżywanej miłości, co „oznacza również miłość do tych, którzy nie są katolikami”. Ten aspekt lepiej rozumie się w „w ekumenicznym i międzyreligijnym kontekście Bośni i Hercegowiny, naznaczonej straszliwą wojną z mocnymi elementami religijnymi”.

Bóg w centrum

Często pojawia się wezwanie do ufnego powierzenia się Bogu, który jest miłością: „możemy rozpoznać zalążek orędzi, w których Matka Boża nie stawia siebie w centrum, ale ukazuje swoje całkowite ukierunkowanie na nasze zjednoczenie z Bogiem”. Ponadto „wstawiennictwo i dzieło Maryi ukazują się jako wyraźnie podporządkowane Jezusowi Chrystusowi jako sprawcy łaski i zbawienia w każdej osobie”. Maryja wstawia się za nami, ale to Chrystus „daje nam siłę. Dlatego całe Jej macierzyńskie dzieło polega na motywowaniu nas do pójścia w kierunku Chrystusa”. „On da wam siłę i radość. Jestem blisko was i oręduję za was” (25.11.1993).

Wiele przekazów podkreśla również wagę proszenia o pomoc Ducha Świętego: „Ludzie popełniają błąd, gdy zwracają się jedynie do świętych, by o coś prosić. Ważną rzeczą jest modlić się do Ducha Świętego, aby zstąpił na was. Mając Jego, ma się wszystko” (21.10.1983).

Wezwanie do nawrócenia

W przekazach stale pojawia się „ciągłe zaproszenie do porzucenia światowego stylu życia i nadmiernego przywiązania do światowych dóbr, z częstymi wezwaniami do nawrócenia, które umożliwia prawdziwy pokój na świecie”. Nawrócenie wydaje się być centralnym przesłaniem Medziugorie. Istnieje również „natarczywe przypomnienie o tym, aby nie lekceważyć powagi zła i grzechu oraz traktować bardzo poważnie Boże wezwanie do walki ze złem i wpływem szatana”, wskazywanego jako źródło nienawiści, przemocy i podziałów. Kluczowe są również rola modlitwy i postu, a także centralność Mszy Świętej, znaczenie wspólnoty braterskiej oraz poszukiwanie ostatecznego sensu istnienia w życiu wiecznym.

Konieczne wyjaśnienia

Druga część dokumentu podkreśla, że „niektóre” przesłania odbiegają od treści wymienionych powyżej. Dlatego „aby uchronić skarb Medziugoria przed zniekształceniem, konieczne jest wyjaśnienie pewnych ewentualnych nieporozumień, które mogą prowadzić mniejszościowe grupy do wypaczania cennej propozycji tego duchowego doświadczenia”. Częściowe odczytanie niektórych przekazów może sprawiać wrażenie, że są one „związane z niejasnymi ludzkimi doświadczeniami, teologicznie nieprecyzyjnymi wyrażeniami lub nie do końca uzasadnionymi interesami”, choć błędy te mogą wynikać nie „ze złej intencji, ale z subiektywnego postrzegania zjawiska”.

W niektórych przypadkach „Matka Boża wydaje się okazywać pewną irytację, ponieważ niektóre z Jej wskazówek nie zostały wykonane; ostrzega przed groźnymi znakami i możliwością niepojawienia się więcej”. Jednak inne przesłania oferują właściwą interpretację: „Ci, którzy głoszą przepowiednie katastroficzne, są fałszywymi prorokami. Mówią: »W tym roku, w tym dniu, nastąpi katastrofa«. Zawsze mówiłam, że kara nadejdzie, jeśli świat się nie nawróci. Dlatego zapraszam wszystkich do nawrócenia. Wszystko zależy od waszego nawrócenia” (15.12.1983).

Nacisk na przesłania

Są też przekazy dla parafii, w których Maryja zdaje się pragnąć kontrolować szczegóły duchowego i duszpasterskiego życia, „sprawiając w ten sposób wrażenie, że chce zastąpić zwyczajne organy odpowiedzialne”. Innym razem Maryja podkreśla konieczność słuchania i przyjmowania przekazów, co wynika prawdopodobnie z „z miłości i szczodrego zapału domniemanych widzących, którzy z dobrej woli obawiali się, że wezwania Matki do nawrócenia i pokoju zostaną zignorowane”.

\Nacisk staje się bardziej problematyczny, gdy przesłania odnoszą się do próśb, których źródło może wydawać się mało prawdopodobne, jak wtedy, gdy Maryja nakazuje terminy, miejsca, aspekty praktyczne i podejmuje decyzje w sprawach codziennych. W rzeczywistości sama Maryja relatywizuje swoje przekazy, podporządkowując je wartości Słowa objawionego w Piśmie Świętym: „Nie szukajcie rzeczy nadzwyczajnych, ale raczej weźcie Ewangelię, czytajcie ją, a wszystko stanie się dla was jasne” (12.11.1982). „Dlaczego zadajecie tak wiele pytań? Każda odpowiedź jest w Ewangelii” (19.09.1981). „Nie wierzcie kłamliwym głosom, które mówią wam o fałszywych rzeczach, o fałszywym świetle. Wy, Moje dzieci, powróćcie do Pisma Świętego!” (02.02.2018).

Synteza Ewangelii

W Nocie wskazano również na problematyczne przekazy, w których Maryja używa zwrotów „mój plan”, „mój projekt”, które „mogą być mylące. W rzeczywistości wszystko, co czyni Maryja, jest zawsze w służbie projektu Pana i Jego Boskiego planu zbawienia”. Należy unikać błędnego przypisywania Maryi miejsca, które przynależy wyłącznie Synowi Bożemu. Dykasteria Nauki Wiary podkreśla za to przesłanie, które może być uważane za syntezę Ewangelii przez pryzmat Medziugorie: „Pragnę zbliżyć was coraz bardziej do Jezusa i do Jego zranionego Serca” (25.11.1991).

Zezwolenie na kult publiczny

„Chociaż nie oznacza to deklaracji o nadprzyrodzonym charakterze omawianego zjawiska” i przypominając, że nikt nie jest zobowiązany w nie wierzyć, nihil obstat biskupa Mostaru-Duvno w porozumieniu ze Stolicą Apostolską, wskazuje, że wierni „że mogą otrzymać pozytywny impuls do życia chrześcijańskiego poprzez tę duchową propozycję i zezwala na kult publiczny”. Nota precyzuje również, że „pozytywna ocena większości orędzi medziugorskich jako tekstów budujących nie oznacza stwierdzenia, że mają one bezpośrednie pochodzenie nadprzyrodzone”.

Chociaż istnieją różne opinie „na temat autentyczności niektórych faktów lub aspektów tego duchowego doświadczenia, władze kościelne […] są wezwane do docenienia wartości duszpasterskiej, a także do popierania rozpowszechniania tej duchowej propozycji”. Jednocześnie każdy biskup diecezjalny ma prawo podejmować roztropne decyzje, jeśli grupy lub osoby „nadużywają tego duchowego zjawiska, działając w niewłaściwy sposób”. Dykasteria przypomina pielgrzymom do Medziugorie, „iż pielgrzymki nie odbywają się po to, by spotkać się z domniemanymi widzącymi, ale po to, by spotkać się z Maryją, Królową Pokoju”.