Reklama

Niedziela Zamojsko - Lubaczowska

Boże Narodzenie w twórczości polskich malarzy

Niedziela zamojsko-lubaczowska 52/2012, str. 8

[ TEMATY ]

malarstwo

Boże Narodzenie

Boże Narodzenie według malarza Janusza Szpyta w kościele w Ułazowie (fragment)

Boże Narodzenie według malarza Janusza Szpyta w kościele w Ułazowie (fragment)

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

W ikonografii chrześcijańskiej przedstawienia związane z Bożym Narodzeniem należą do jednych z najstarszych oraz najczęstszych motywów. Pierwsze przedstawienia Narodzenia Chrystusa od IV wieku były bardzo oszczędne i proste. Ukazywały tylko Dzieciątko owinięte w pieluszki, znajdujące się w ciemnej grocie oraz towarzyszące mu zwierzęta (wół i osioł). Dopiero później pojawili się: Matka Boża, św. Józef, aniołowie, pasterze iin. Nastąpiło zróżnicowanie między ikonografią wschodnią i zachodnią, czego dowodem jest przeniesienie sceny narodzenia z groty do szopy.

W Polsce sceny narodzin Chrystusa pojawiły się już w średniowieczu. Były to ilustracje do rękopiśmiennych ksiąg liturgicznych. Jednym z najstarszych przykładów sceny Bożego Narodzenia w polskim malarstwie jest gotycki „Poliptyk” Mistrza z Gościszowie i z nieco późniejszego okresu miniatury Stanisława Samostrzelnika. W okresie baroku działało w Polsce wielu twórców, którzy podejmowali temat narodzin Chrystusa. Jednym z bardziej znanych obrazów jest „Pokłon pasterzy” Hermana Hana - malarza działającego w Gdańsku, ale dzieło tego artysty umieszczono w predelli ołtarza Wniebowzięcia Matki Boskiej katedry pelplińskiej. Projektowaniem witraży i religijnym malarstwem zajmował się m.in. Włodzimierz Tetmajer, a tematyka bożonarodzeniowa widoczna jest na jego obrazach: „Święta rodzina” i „Kolęda”.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Reklama

Tragicznym wspomnieniem koszmaru, jaki przeżył malarz i rzeźbiarz Xawery Dunikowski podczas wojny w obozie zagłady, jest obraz „Wigilia w Oświęcimiu”. Wyjątkowo liryczną scenę Bożego Narodzenia na tle swojskiego krajobrazu namalował Vlastimil Hofman - jeden z najwybitniejszych polskich malarzy XX w., który reprezentował symboliczno-alegoryczny nurt w sztuce.

Zwyczaje kolędnicze utrwalała na swoich obrazach Zofia Stryjeńska i kubista Tadeusz Makowski. Ginącymi pozostałościami dawnych obrzędów ludowych interesowali się także malarze i graficy: Józef Pieniążek i Stefan Mrożewski oraz Jan Wydra. Biblia zajmuje dosyć ważne miejsce w twórczości Eugeniusza Muchy - jednego z najwybitniejszych współczesnych polskich malarzy. Tworzył on polichromię w naszej diecezji w kościołach w Oleszycach, Lublińcu Starym i Potoku Jaworowskim. Najgłośniejsze jego dzieło „Boże Narodzenie” na którym spomiędzy nóg nagiej Matki Boskiej wyłania się ukrzyżowany Chrystus, wywołało początkowo zgorszenie, dopiero później zauważono, że dzieło to można interpretować jako symbol nierozerwalności Betlejem i Golgoty oraz jako związek życia i śmierci. Ciekawą współczesną artystką, która namalowała cykl obrazów „Boże Narodzenie” - Biblia a Tradycja jest Anna Kwiatkowska-Misiurka.

Odwiedzając kościoły i kaplice na ziemi lubaczowskiej spotkałem w nich niewiele obrazów o tematyce bożonarodzeniowej. Najbardziej znany obecnie polski witrażysta Jerzy Skąpski był projektantem wszystkich witraży w oleszyckim kościele. Wśród 11 witraży, jeden w prezbiterium świątyni poświęcił Bożemu Narodzeniu. Krakowski malarz Witold Jańczak projektował i wykonywał, a następnie konserwował polichromię w kościele w Baszni Dolnej. Wśród obrazów znalazło się i Boże Narodzenie. Inny krakowski malarz Leopold Kubica namalował do filialnego kościoła w Zabiałej dwa obrazy, a jeden z nich poświęcił Bożemu Narodzeniu. Znajduje się na kasetonowym sklepieniu. Znany w Polsce i na świecie malarz z Lubaczowa Janusz Szpyt namalował wiele obrazów o tematyce religijnej, wykonał polichromię w kilku kościołach. W 2004 r. wraz z Stanisławem Makarą wykonali nową polichromię w parafialnym kościele w Nowym Bruśnie. Janusz Szpyt namalował w nim kilka obrazów, w tym i Boże Narodzenie. Kościół w Ułazowie uległ niespełna dwa lata temu pożarowi. Szybko został odnowiony, odmalowany piękniej niż wyglądał pierwotnie. Polichromię w roku ubiegłym wykonał Janusz Szpyt, a na ścianie nawy głównej namalował obraz Bożego Narodzenia - Świętej Rodziny. Również wykonując renowację polichromii w parafialnym kościele w Cieszanowie, na sklepieniu nawy głównej namalował kilka scen ewangelicznych, a wśród nich Narodzenia Pana Jezusa. Piękną polichromię w 1975 r. wykonano w parafialnym kościele w Starym Dzikowie, a w prezbiterium znalazł się obraz związany z Bożym Narodzeniem. O tematyce bożonarodzeniowej jest też obraz w kościele w Niemstowie. Filialny kościół na Futorach, należący do parafii w Oleszycach, posiada witraże zaprojektowane i wykonane przez witrażystę z Ukrainy Piotra Tchira. W oknie prezbiterium umieścił witraż Narodzenia Jezusa.

2012-12-31 00:00

Oceń: +1 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Czy prezydent podpisałby ustawę o Wigilii wolnej od pracy?

Popieram pomysł Lewicy w sprawie wolnej od pracy Wigilii; myślę, że podpiszę taką ustawę - powiedział we wtorek prezydent Andrzej Duda w Radiu Zet. Podkreślił, że nie przejmuje się kosztami tego projektu, ponieważ w większości przypadków praca w Wigilię jest wykonywana "na pół gwizdka".

Lewica złożyła w piątek w Sejmie projekt nowelizacji, zakładający, że Wigilia będzie dniem wolnym od pracy. Ministra rodziny Agnieszka Dziemianowicz-Bąk podkreśliła na antenie jednej ze stacji komercyjnych, że to, czy wolny od pracy będzie już tegoroczny 24 grudnia, zależy od tego, kiedy i w jakim tempie projekt ustawy będzie procedowany przez parlamentarzystów. Z informacji na stronie Sejmu wynika, że projekt został skierowany do opinii m.in. Biura Legislacyjnego.
CZYTAJ DALEJ

Nigeria/ Uciekło pięćdziesięcioro uczniów szkoły katolickiej z ponad trzystu przetrzymywanych przez uzbrojonych porywaczy

2025-11-24 07:40

[ TEMATY ]

Nigeria

Adobe Stock

ZDJĘCIE ILUSTRACYJNE

ZDJĘCIE ILUSTRACYJNE

Pięćdziesięciorgu z ponad trzystu uczniów uprowadzonych w piątek przez uzbrojonych bandytów ze szkoły katolickiej w miejscowości Papiri w stanie Niger udało się uciec i bezpiecznie wrócić do swoich domów - poinformowały w niedzielę władze szkoły.

Uczniowie w wieku od 10 do 18 lat uciekli między piątkiem a sobotą, poinformował biskup Bulus Dauwa Yohanna, przewodniczący Stowarzyszenia Chrześcijan Nigerii w stanie Niger i właściciel szkoły. Zgodnie z jego oświadczeniem porywacze nadal przetrzymują 253 uczniów i 12 nauczycieli.
CZYTAJ DALEJ

Muzułmańska Rada Starszych potępia porwanie chrześcijan ze szkoły w Nigerii

2025-11-24 15:41

[ TEMATY ]

porwanie

Nigeria

Vatican Media

W zdecydowanym tonie Muzułmańska Rada Starszych pod kierunkiem Wielkiego Imama meczetu Al-Azhar potępiła niedawne porwanie 315 uczniów, nauczycieli i pracowników katolickiej szkoły w Nigerii.

„Ohydną zbrodnią” nazwał Ahmad Al-Tayeb, Wielki Imam meczetu Al-Azhar wraz z Muzułmańską Radą Starszych, uprowadzenie 21 listopada 315 uczniów, nauczycieli i pracowników szkoły Świętej Maryi w Papiri w północno-zachodniej Nigerii.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję