Kilka kilometrów od miasta Kavala znajdują się ruiny rozbudowanej przez Rzymian osady Filippi. Dzisiaj zwiedzanie tych monumentów wymaga od turystów sporej wyobraźni - kamienie nie obrazują świetności tego miejsca, które powinien odwiedzić każdy Europejczyk. Tak mówi o tym miejscu przewodnik naszej pielgrzymki Kasia Jakielaszek. Tutaj bowiem, podczas swojej drugiej wyprawy misyjnej św. Paweł ochrzcił pierwszego mieszkańca Europy. Tak o tym opowiadają Dzieje Apostolskie.
„Odbiwszy od lądu w Troadzie popłynęliśmy wprost do Samotraki, a następnego dnia do Neapolis, a stąd do Filippi, głównego miasta tej części Macedonii, które jest (rzymską) kolonią. W tym mieście spędziliśmy kilka dni. W szabat wyszliśmy za bramę nad rzekę, gdzie - jak sądziliśmy - było miejsce modlitwy. I usiadłszy rozmawialiśmy z kobietami, które się zeszły. Przysłuchiwała się nam też pewna «bojąca się Boga» kobieta z miasta Tiatyry imieniem Lidia, która sprzedawała purpurę. Pan otworzył jej serce tak że uważnie słuchała słów Pawła. Kiedy została ochrzczona razem ze swym domem, poprosiła nas: «Jeżeli uważacie mnie za wierną Panu - powiedziała - to przyjdźcie do mego domu i zamieszkajcie w nim». I wymogła to na nas” (Dz 16, 11-18).
Nasz przewodnik wyjaśnia, że z portowego miasta Neapolis (dzisiaj Kavala) misjonarze udali się do Filippi, które w tym czasie było rzymskim miastem garnizonowym i najważniejszą osadą prowincji Macedonii. Podążając główną drogą, Via Egnatia, łączącą port z Filippi, Apostoł i jego towarzysze musieli spoglądać również na górskie pasmo Pangeus, w czasach antycznych słynące z kopalni złota.
Współcześnie ruiny Filippi zajmują rozległy obszar, leżący nieopodal drogi łączącej Kavalę z Dramą. Położone około dwóch metrów poniżej pobocza zabytki forum pochodzą z II wieku. Po prawej stronie wznoszą się pozostałości wczesnochrześcijańskiej świątyni - bazyliki, a dalej - antyczny teatr.
Miasto założone zostało w IV wieku przed Chrystusem przez króla macedońskiego Filipa II. Sławę temu miejscu przyniosło dopiero wydarzenie, które przyczyniło się do upadku Imperium Rzymskiego. Pod murami Filippi zabójcy Cezara, Brutus i Kasjusz, spotkali się z legionami dowodzonymi przez Antoniusza i Oktawiusza. Po bitwie mordercy popełnili samobójstwo, a zwycięzcy zajmując miasto, utworzyli tu cieszącą się sporymi przywilejami kolonię rzymską, będącą miniaturą Rzymu. Językiem obowiązującym w Filippi była łacina, prawem, ustawodawstwo rzymskie; nawet inskrypcje na monetach wybite były po łacinie.
Kolonie podobne Filippi zamieszkane były przez dwa rodzaje obywateli rzymskich. Pierwsza grupa to rdzenni Rzymianie, którzy zostali specjalnie oddelegowani na nowe miejsce. Druga warstwa to osoby cieszące się takimi samymi prawami, jakie posiadali Rzymianie z Rzymu, na przykład zwolnienie od biczowania, nietykalność osobista (zakaz aresztowania) z wyjątkiem popełnienia ekstremalnych przestępstw, czy prawo apelacji u cesarza.
Niestety, niewiele wiadomo na temat mieszkającej wówczas w Filippi rdzennej ludności macedońskiej. Również liczba Żydów musiała być skromna, o czym świadczy między innymi fakt, że nie mieli oni stałego miejsca, gdzie mogliby się modlić, lecz musieli wychodzić poza mury miejskie.
Św. Paweł podczas swego pobytu w Filippi wiosną roku 49, udzielił chrztu pierwszemu Europejczykowi, a także założył tu pierwszy chrześcijański kościół naszego kontynentu. Mieszkająca w mieście kobieta imieniem Lidia, która wcześniej uwierzyła w Boga, przyjęła słowa Apostoła i została ochrzczona wraz ze swoim domem.
Niezależnie od tego, iż kobiety nie znajdowały się wśród 12 Apostołów, odgrywały one ważną rolę szczególnie w pierwszych wiekach chrześcijaństwa. W Salonikach, do których św. Paweł powędrował z Filippi „pokaźna liczba pobożnych Greków i niemało znamienitych kobiet uwierzyło (...) i przyłączyło się do Pawła i Sylasa” (Dz 17, 4). Podobnie jak w Berii: „Wielu też z nich uwierzyło, a także wpływowych Greczynek i niemało mężczyzn” (Dz 17, 12).
Pierwsza nawrócona w Europie osoba, Lidia, pochodziła z Azji Mniejszej, z miasta Tiatyra. Do Filippi przybyła, aby zająć się handlem purpurą. Ponieważ w Dziejach Apostolskich została ona wymieniona z całym domostwem, natomiast nic nie wiadomo o jej mężu, najprawdopodobniej była to wdowa. Stwierdzenie „bojąca się Boga” sugeruje, że Lidia mogła praktykować tę samą religię co Żydzi.
Została ona najprawdopodobniej ochrzczona nad brzegami rzeki Gaggitas, która do dziś przepływa wąskim strumieniem przez znajdujące się nieopodal ruin pola uprawne. Po ceremonii Lidia zaprosiła Apostoła i jego towarzyszy do swego domu i poprosiła, aby z nią zamieszkali. Miał się on znajdować kilkaset metrów od dzisiejszych ruin Filippi; współcześnie istnieje tam wioska o nazwie Lydia. Niektórzy twierdzą, że w miejscu domu Lidii stoi dziś hotel „Lydia”. Jeszcze w czasach rzymskich w pobliżu domostwa wzniesiona została kapliczka, upamiętniająca pierwszy chrzest.

cdn.