Reklama

Kościół

Nauka Prymasa Tysiąclecia: wolność i zawierzenie

Kardynał Stefan Wyszyński, nasz błogosławiony prymas, zrośnięty jest swą biografią z historią niewoli, której w rozmaitych postaciach doświadczał naród polski w XX wieku. Starał się on całym swoim posługiwaniem z tej nawracającej niewoli nas wyprowadzać.

Niedziela Ogólnopolska 23/2021, str. 14-16

[ TEMATY ]

kard. Stefan Wyszyński

Instytut Prymasa Wyszyńskiego

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Urodził się w 1901 r., który w polskiej historii naznaczony jest brutalnym prześladowaniem dzieci z Wrześni przez pruskie władze – za to, że broniły języka ojczystego jako języka swojej modlitwy. Umarł w 1981 r., naznaczonym zamachem, inspirowanym z Moskwy, na świętego papieża Polaka, a potem kolejnym zamachem na polską wolność, dokonanym także na rozkaz z Moskwy – stanem wojennym.

Program narodowej wolności

Między tymi dwiema datami można wymienić choćby doświadczenie rusyfikatorskich wysiłków szkoły, do której musiał chodzić mały Stefan. Potem jego wybór drogi kapłańskiej przecina się – we włocławskim seminarium – ze szturmem sowieckim na nasz kraj i Europę. Dramatyczny sierpień 1920 r.: najazd, który zatrzymany został także na przedmościu Włocławka. Dosłownie na oczach młodziutkiego kleryka rozgrywała się ta walka o wolność. Trwała ona dalej, w ocalonej męstwem żołnierzy, odrodzonej II Rzeczypospolitej. Już wtedy była to walka prowadzona z ideologią zniewolenia, która penetrowała szczególnie środowiska inteligenckie i robotnicze pod hasłami komunistycznej „emancypacji”. Ksiądz Wyszyński brał już w owej walce czynny udział, choćby jako organizator Akcji Katolickiej i Chrześcijańskich Związków Zawodowych, jako autor takich fundamentalnych tekstów, jak opublikowana w 1938 r. analiza: Kultura bolszewizmu a inteligencja polska. Potem był nowy najazd od strony Berlina i od strony Moskwy. Ksiądz Wyszyński służył żołnierzom Powstania Warszawskiego jako kapelan Grupy AK „Kampinos”. Nie szydził, jak to teraz modne, z ofiary, która wydawała się daremna. Wiedział, że ona daremną być nie może. Jako biskup, więzień Bolesława Bieruta, a w końcu Prymas Tysiąclecia realizował program narodowej wolności, której Patronką i Przewodniczką miała być, i jest, Maryja. To Jej powierzył więc nasze zbiorowe słabości, oddał Polskę w „macierzyńską niewolę miłości – za wolność Kościoła”. Tak ten program nazwał w najważniejszym swoim dokumencie: milenijnym akcie z Jasnej Góry z 3 maja 1966 r.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Reklama

Oczywiście, poprzedziła go wielka idea Jasnogórskich Ślubów Narodu Polskiego, rozpoczęta w czasie uwięzienia, jeszcze w Prudniku Śląskim. Tam, w grudniu 1954 r., prymas uświadomił sobie, że niedaleko tego miejsca wygnany ze swego królestwa Jan Kazimierz trzy wieki wcześniej, w czasie szwedzko-moskiewskiego „potopu”, zainicjował śluby, które zostały zaprzysiężone w kwietniu 1656 r. we Lwowie – by oddać Polskę pod opiekę Matki Bożej i uznać Ją za Królową i Patronkę Rzeczypospolitej. Z tej historycznej pamięci, tak ważnej na szlakach myśli błogosławionego prymasa, wysnuła się idea odnowienia tych ślubów, które miały prowadzić Polaków do wyzwolenia.

Szlak tego wyzwolenia i połączenie jego wymiaru ziemskiego z nadprzyrodzonym wytyczył jasno, od samego momentu objęcia warszawskiej prokatedry – 6 lutego 1949 r.: „Polska jest jednością. (...) Jej jednością jest moc nadprzyrodzona łaski Bożej! Jej nadzieją niezłomną jest pragnienie katolickiej Polski, Chrystusowej Polski! Katolickiej w każdym sercu polskim, w każdej kołysce, katolickiej w rodzinie, katolickiej w szkole, katolickiej w przedszkolu, katolickiej w wojsku, w więzieniu nawet, katolickiej przy urodzeniu i przy zgonie”.

Wolność wznosząca ku Źródłu

Katolicyzm i doświadczenie historyczne narodu, w którym uczestniczył Stefan Wyszyński na swej życiowej drodze, nie były wartościami antagonistycznymi. Przeciwnie – w perspektywie tych doświadczeń, ich generalnej wymowy, katolik nie miał żadnego powodu, by wstydzić się być Polakiem, a Polak – być katolikiem. Doświadczenie historyczne Polski było dla prymasa Wyszyńskiego świadectwem również nadnaturalnego, nie tylko naturalnego, sensu narodowej formacji. Dostrzegając zarówno materialne potrzeby narodu, jak i jego duchowy, „ojczyźniany” fundament, prymas upominał się, trudną do policzenia ilość razy, o wywalczenie w warunkach realnego komunizmu swego rodzaju „minimum socjalnego” dla Polaków. Zachęcał zarazem wiernych do jak najroztropniejszego, „gospodarskiego” korzystania z materialnych zasobów ich bytu. Stąd także – poza oczywistym nakazem piątego przykazania – tyle razy upominał się o prawo do życia Polaków, o danie tego prawa jeszcze nienarodzonym: o to, żeby było nas więcej, a nie mniej.

Reklama

Jednocześnie prymas zauważał, że materialnie wspólnota interesów może trwać, tracąc jednak przy tym swój duchowy sens. Przed tym ostrzegał – szczególnie często w czasach gomułkowskiej „małej stabilizacji”, która pod wieloma względami zapowiadała niewyszukane „ideały” Polaków początku XXI wieku: „Nie samym chlebem żyje naród, ale wszelkim słowem, które pochodzi z ust Bożych. (...) Najbardziej smutnymi narodami są te, którym postawiono za ideał li tylko dążenia i cele materialne. Najbardziej zubożonymi i niewolniczo przytrzymanymi za skrzydła ducha są takie narody, które postawiły sobie zbyt wąski ideał”. Te słowa, wypowiedziane na zakończenie Mszy św. odprawionej w 100-lecie powstania styczniowego w kościele Świętego Krzyża, były nie tylko obroną tradycji polskiej walki o wolność przed małodusznymi atakami tzw. postępowych katolików i głosicieli „realizmu” pokornego podporządkowania potężnemu sąsiadowi ze Wschodu. Chodziło o coś więcej niż polemikę z ówczesnym Tygodnikiem Powszechnym. Prymas głosił konsekwentnie naukę o wolności wznoszącej ku jej Źródłu.

O tym najpiękniej mówił, jakby komentując Akt milenijny, także na Jasnej Górze, w 50. rocznicę odzyskania niepodległości, w 1968 r. Przypomniał wtedy, że źródłem wolności osoby ludzkiej jest wola Stwórcy: „Po miłości, która jest naczelną właściwością osoby ludzkiej, najwspanialszym wyposażeniem jest dar wolności. Dzięki niej człowiek może uczynić użytek ze zdolności miłowania”. To fundamentalnie ważne przypomnienie: wolność ma sens wtedy, kiedy pomaga nam miłować, a nie wtedy, kiedy staje się hasłem nienawiści, w imię „emancypacji” wskazując wrogów, których trzeba zniszczyć. „Dobre użycie wolności zawsze prowadzi do większej miłości Boga i ludzi”, ale przecież wciąż źle używamy tego daru. Tak było również w historii Polski.

Reklama

Wolność, naród i religia

To złe używanie wolności doprowadziło do upadku Polski. Tu jednak ujawnia się specyficzna interpretacja tego doświadczenia przez prymasa: oto upadek ten może się ostatecznie okazać „szczęśliwą winą”. Przez zrozumienie swojej winy złego użycia wolności, po niespełnionych ślubach Jana Kazimierza, po utracie własnego państwa, po bolesnych doświadczeniach z tego wynikających, po ofiarach, których wymagało dźwiganie się na nowo do niepodległości – Polacy mogli lepiej zrozumieć „głębię miłości Boga i ludzi w życiu i współżyciu narodowym”. To właśnie wyraża tylekroć przywoływana w tej homilii i w całym nauczaniu prymasa wielka poezja romantyczna: Adama Mickiewicza, Juliusza Słowackiego, Zygmunta Krasińskiego, Cypriana Kamila Norwida, w końcu Stanisława Wyspiańskiego. Kardynał Wyszyński przypominał, że Polacy nie tylko podejmowali ofiarnie walki orężne, by odzyskać niepodległość, ale także wykonywali wielką pracę duchową.

Wolność jest owocem długo dojrzewającym – jak stwierdził prymas – owocem miłości macierzyńskiej w łonie narodu. Wolność i dojrzewanie są nierozdzielne. Wolność i zawierzenie matczynej miłości są genetycznie ze sobą połączone. Podkreślał ogromny „wkład cierpienia, krzyża i odkupienia” jako niezbędny czynnik pracy nad polską wolnością, nad jej odzyskaniem. Taka historia polskiej wolności była dla niego nauką obowiązku: „obowiązku poszanowania przeszłości i prawa miłości (...), wiązania całego narodu przez miłość”. Połączenie wolności z miłością to nie przecinanie więzów, ale ich odkrywanie, wraz z postawą „służby wszystkich dzieci narodu wobec siebie wzajemnie, abyśmy jedni drugich brzemiona nosili i w ten sposób wypełniali prawo Boże”.

Wolność, naród i religia są, w ujęciu kard. Wyszyńskiego, źródłowo złączone. „Religia” – to pojęcie wywodzi się od łacińskiego słowa religo, religare: wiązać ponownie, łączyć to, co zostało rozproszone. Kapłan piastujący godność prymasa to pontifex, co także po łacinie oznacza: budowniczy mostów, ten, który spaja różne brzegi. Odwrotność tej postawy wyraża greckie słowo diaballein (???ß??????) – rozrzucać, rozpraszać, rozdzielać, przeciwstawiać. Rozdzielić, przeciwstawić: wolność i religię, wolność i naród, wspólnotę narodową i wolność jednostki – to jest diabelskie działanie, które widzimy. Dostrzegał je szczególnie ostro błogosławiony prymas. I nasze ludzkie starania o to, by się to złowrogie działanie nie powiodło ostatecznie, zawierzył siłom większym od naszych: zawierzył naszą wolność i nasz naród Matce, a za Jej pośrednictwem – Chrystusowi Zwycięzcy.

2021-06-01 09:28

Ocena: +2 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Zuzela: Msza św. w rodzinnej miejscowości kard. Wyszyńskiego w 120. rocznicę urodzin

[ TEMATY ]

kard. Stefan Wyszyński

Zuzela

Instytut Prymasa Wyszyńskiego

Z okazji 120. rocznicy urodzin kard. Stefana Wyszyńskiego, przypadającej 3 sierpnia, w kościele pw. Przemienienia Pańskiego w Zuzeli nad Bugiem, miejscu urodzin Prymasa Tysiąclecia, została odprawiona 1 sierpnia uroczysta Msza św. pod przewodnictwem bp. Tadeusza Bronakowskiego, biskupa pomocniczego diecezji łomżyńskiej.

Obecny kościół parafialny w Zuzeli był budowany za czasów dzieciństwa kardynała Wyszyńskiego. W świątyni stoi chrzcielnica przeniesiona ze starego kościoła, przy której przyszły Prymas Polski otrzymał chrzest.

CZYTAJ DALEJ

Dziś Wielki Czwartek – początek Triduum Paschalnego

[ TEMATY ]

Wielki Czwartek

Pio Si/pl.fotolia.com

Od Wielkiego Czwartku Kościół rozpoczyna uroczyste obchody Triduum Paschalnego, w czasie którego będzie wspominać mękę, śmierć i zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa. W Wielki Czwartek liturgia uobecnia Ostatnią Wieczerzę, ustanowienie przez Jezusa Eucharystii oraz kapłaństwa służebnego.

Wielki Czwartek jest szczególnym świętem kapłanów. Rankiem, jeszcze przed wieczornym rozpoczęciem Triduum Paschalnego, ma miejsce szczególna Msza św. Co roku we wszystkich kościołach katedralnych biskup diecezjalny wraz z kapłanami (nierzadko z całej diecezji) odprawia Mszę św. Krzyżma. Poświęca się wówczas krzyżmo oraz oleje chorych i katechumenów. Przez cały rok służą one przy udzielaniu sakramentów chrztu, święceń kapłańskich, namaszczenia chorych, oraz konsekracji kościołów i ołtarzy. Namaszczenie krzyżem świętym oznacza przyjęcie daru Ducha Świętego.. Krzyżmo (inaczej chryzma, od gr. chrio, czyli namaszczać, chrisis, czyli namaszczenie) to jasny olej z oliwek, który jest zmieszany z ciemnym balsamem.

CZYTAJ DALEJ

8 lat temu zmarł ks. Jan Kaczkowski

2024-03-27 22:11

[ TEMATY ]

Ks. Jan Kaczkowski

Piotr Drzewiecki

Ks. dr Jan Kaczkowski

 Ks. dr Jan Kaczkowski

28 marca 2016 r. w wieku 38 lat zmarł ks. Jan Kaczkowski, charyzmatyczny duszpasterz, twórca Hospicjum św. o. Pio w Pucku, autor i współautor popularnych książek. Chorował na glejaka - nowotwór ośrodka układu nerwowego. Sam będąc chory, pokazywał, jak przeżywać chorobę i cierpienie - uczył pogody, humory i dystansu.

Ks. Jan Kaczkowski urodził się 19 lipca 1977 r. w Gdyni. Był bioetykiem, organizatorem i dyrektorem Puckiego Hospicjum pw. św. Ojca Pio. W ciągu dwóch lat wykryto u niego dwa nowotwory – najpierw nerki, którego udało się zaleczyć, a później glejaka mózgu czwartego stopnia. Po operacjach poddawany kolejnym chemioterapiom, nadal pracował na rzecz hospicjum i służy jego pacjentom. W BoskiejTV prowadził swój vlog „Smak Życia”.

Podziel się cytatem

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję