Reklama

Gawędy o sztuce sakralnej

Niedziela Ogólnopolska 11/2016, str. 26

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Bożena Fabiani jest wybitną popularyzatorką sztuki, z wykształcenia historykiem, od wielu lat zajmuje się historią sztuki, jest także poetką i tłumaczką. Znane są jej audycje „W stronę sztuki”, wygłaszane przez nią osobiście w Programie II Polskiego Radia. Pamiętam jej wspaniałe wykłady z czasów moich studiów w Akademii Muzycznej im. F. Chopina w Warszawie. Prowadziła tam zajęcia z historii sztuki, które cieszyły się taką sławą, że przychodzili na nie również studenci z Akademii Sztuk Pięknych. Wykłady były frapujące, wciągające, przykuwające uwagę, a wiedza o sztuce przekazywana była w sposób niesłychanie obrazowy i przejrzysty.

Spacer w świecie sztuki

Kiedy biorę do ręki najnowszą książkę Bożeny Fabiani – „Gawędy o sztuce sakralnej” (Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2016), przypominam sobie prowadzone przez nią zajęcia. Dr Fabiani wykładała dokładnie w taki sposób, jak napisała tę książkę. Są to, jak wskazuje tytuł, po prostu „gawędy”: barwne (dosłownie i w przenośni) opowieści o malarstwie, sporadycznie także o rzeźbach. Autorka wciąga w swoją narrację od pierwszych zdań. Omawia wiele najwybitniejszych dzieł sztuki sakralnej, rozmieszczonych w galeriach całego świata, a także pozostających in situ, czyli w miejscach, dla których zostały przeznaczone i w których znajdują się szczęśliwie po dziś dzień, namalowane przed laty np. do kaplic dworskich, kościołów, katedr czy pałaców.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Bożena Fabiani pochyla się nad wybranymi przez siebie dziełami według scen z Nowego Testamentu. Praca obejmuje następujące części: I – „Tajemnica wcielenia”, II – „O Janie Chrzcicielu”, III i IV – „Działalność i cuda Jezusa”, V, VI i VII – „Tajemnica odkupienia”. W ramach każdej z części autorka umieściła tytułowe gawędy, będące opisem poszczególnych scen z życia i działalności Jezusa. „Gawędy o sztuce sakralnej” są zatem opowieścią przedstawiającą dzieje Chrystusa, począwszy od zwiastowania, przez nawiedzenie św. Elżbiety, Boże Narodzenie, pokłon pasterzy, pokłon Mędrców ze Wschodu, ucieczkę do Egiptu, aż po działalność publiczną Jezusa, obejmującą tu m.in. cud w Kanie Galilejskiej, spacer po jeziorze, cudowne rozmnożenie chleba, spotkanie z Samarytanką, namaszczenie Chrystusa olejkiem, uzdrowienie niewidomego czy wreszcie wiele scen związanych z Męką, Śmiercią i Zmartwychwstaniem: modlitwa w Ogrójcu, pojmanie Jezusa, Jezus przed Piłatem, ukrzyżowanie, zdjęcie z krzyża, złożenie do grobu, zmartwychwstanie, ukazanie się Marii Magdalenie, scena z niedowierzającym Tomaszem, wieczerza w Emaus.

Reklama

Ewangelia pędzlem pisana

Każda gawęda obejmuje kilka ogniw. Otwiera ją najpierw cytat z Ewangelii („Piórem Ewangelisty”), następnie krótki fragment zatytułowany „Okiem historyka”, w którym wyjaśniono wiele spraw związanych z tym, o czym mówi dany fragment Pisma Świętego. Są to często pomocne komentarze, pozwalające zobaczyć, jaka była Palestyna za czasów Pana Jezusa, jakie panowały zwyczaje związane np. ze spożywaniem wieczerzy, kim są opisywane postaci itp. Kolejno mamy podrozdziały zatytułowane „Pędzlem malarza”. Są to obszerne fragmenty, w których autorka najpierw przytacza przykłady wybranych przez siebie obrazów ilustrujących daną scenę ewangeliczną, a następnie dokładniej opisuje wybrany z nich (jeden lub kilka). Mamy więc okazję poznać zarówno średniowieczne mozaiki, np. z kościoła we włoskiej Rawennie, średniowieczne arcydzieła Giotta di Bondone, Duccia, Simone Martiniego, słynnych włoskich mistrzów, takich jak Fra Angelico, Domenico Ghirlandaio, Piero della Francesca, po dzieła mistrzów renesansu, z Sandrem Botticellim, Leonardem da Vinci, Michałem Aniołem, Tycjanem czy Rafaelem na czele, aż po wspaniały barok, egzemplifikowany obrazami Caravaggia, Rubensa, Rembrandta czy Velázqueza. Obrazy, na które warto zwrócić uwagę, to: „Zwiastowanie” Simone Martiniego – dzieło znajdujące się w Galerii Uffizi we Florencji, „Nawiedzenie św. Elżbiety przez Maryję” Rogera van der Weydena – dzieło z Museum der bildenden Künste w Lipsku, „Pokłon Trzech Króli” Giotta z kaplicy Areny (kaplica Scrovegnich) w Padwie, „Chrystus w domu Marii i Marty” Diego Velázqueza – dzieło z National Gallery w Londynie, „Opłakiwanie zmarłego Chrystusa” Andrei Mantegni – słynne dzieło z galerii „Brera” w Mediolanie, na którym widać leżącą postać zmarłego Chrystusa, jak pisze autorka, „w niezwykłym skrócie perspektywicznym”, równie słynne „Zmartwychwstanie” Matthiasa Grünewalda czy wreszcie „Wieczerzę w Emaus” Caravaggia – płótno eksponowane w National Gallery w Londynie.

Reklama

Wszystkie gawędy są ilustrowane wybranymi przykładami zamieszczonymi na końcu książki w formie dodatku z kolorowymi ilustracjami. Nie zawsze, niestety, są to reprodukcje dobrej jakości. Na początku aneksu wiele ilustracji jest ułożonych nie po kolei, prawdopodobnie na skutek błędów podczas składu (mam nadzieję, że taki jest tylko mój egzemplarz). Nie przeszkadza to jednak w zapoznaniu się z obrazami.

Równoczesne czytanie tej książki i poznawanie obrazów na zamieszczonych reprodukcjach zachęca do wybrania się do galerii malarstwa czy kościołów, aby je samodzielnie obejrzeć. Żadna bowiem reprodukcja nie ukaże w tak doskonały sposób danego dzieła, jak je przedstawia oryginał. Reprodukcja ma też swoje plusy, ponieważ niektóre z dzieł są zaginione lub uległy bezpowrotnie zniszczeniu, jak słynna „Ostatnia Wieczerza” Leonarda da Vinci, której stan obecny nie pozwala na dostrzeżenie wielu szczegółów, a które są widoczne jeszcze na wybranych reprodukcjach.

Rekolekcje ze sztuką

Trudno wymienić wszystkie arcydzieła, które opisuje Bożena Fabiani na 328 stronach swojej pracy; autorka przedstawia 128 kolorowych reprodukcji omawianych dzieł. Tę wyjątkową książkę pragnę polecić wszystkim miłośnikom sztuki sakralnej, a także tym, którzy dotychczas ze sztuką mieli do czynienia w mniejszym stopniu. Książka jest napisana prostym, przystępnym, lecz niezwykle barwnym językiem. Bożena Fabiani jest również autorką wielu wcześniejszych „Gawęd o sztuce”, po które warto sięgnąć. Katolik poszukujący wizualnego, by tak rzec, wsparcia medytacji czy modlitwy ma zapewnione rekolekcje przez cały rok – ze sztuką w tle!

2016-03-09 08:35

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Co z postem w Wielką Sobotę?

Niedziela łowicka 15/2004

[ TEMATY ]

post

Wielka Sobota

monticellllo/pl.fotolia.com

Coraz częściej spotykam się z pytaniem, co z postem w Wielką Sobotę? Obowiązuje czy też nie? O poście znajdujemy liczne wypowiedzi na kartach Pisma Świętego. Chcąc zrozumieć jego znaczenie wypada powołać się na dwie, które padają z ust Pana Jezusa i przytoczone są w Ewangeliach.

Pierwszą przytacza św. Marek (Mk 9,14-29). Po cudownym przemienieniu na Górze Tabor, Jezus zstępuje z niej wraz z Piotrem, Jakubem i Janem, i spotyka pozostałych Apostołów oraz - pośród tłumów - ojca z synem opętanym przez szatana. Apostołowie są zmartwieni, bo chcieli uwolnić chłopca od szatana, ale ten ich nie usłuchał. Gdy już zostają sami, pytają Chrystusa, dlaczego nie mogli uwolnić chłopca od szatana? Usłyszeli wówczas znamienną odpowiedź: „Ten rodzaj zwycięża się tylko przez modlitwę i post”.
Drugi tekst zawarty jest w Ewangelii św. Łukasza (5,33-35). Opisuje rozmowę Pana Jezusa z faryzeuszami oraz z uczonymi w Piśmie na uczcie u Lewiego. Owi nauczyciele dziwią się, czemu uczniowie Jezusa nie poszczą. Odpowiada im wówczas Pan Jezus „Czy możecie gości weselnych nakłonić do postu, dopóki pan młody jest z nimi? Lecz przyjdzie czas, kiedy zabiorą im pana młodego, wtedy, w owe dni, będą pościć”

CZYTAJ DALEJ

Wszyscy mamy coś z kapłaństwa

Kiedy w Wielki Czwartek otrzymuję życzenia z racji święceń kapłańskich, lubię na nie odpowiadać słowem: „wzajemnie”. Widzę czasem zdziwienie świeckich przyjaciół. W naszej ogólnej świadomości kapłaństwo dotyczy przecież wyświęconych mężczyzn, sprawujących sakramenty, głoszących Słowo Boże i zaliczonych do specjalnego stanu zwanego duchowieństwem. A przecież udział w kapłaństwie Chrystusa nie zaczyna się od sakramentu święceń, ale od chrztu świętego. To przez chrzest przyjmujemy na siebie udział w prorockiej, królewskiej i kapłańskiej misji Jezusa.

CZYTAJ DALEJ

Wielki Czwartek we Wschowie z biskupem Tadeuszem

2024-03-28 22:04

[ TEMATY ]

Zielona Góra

fara Wschowa

Krystyna Pruchniewska

Wschowa

Wschowa

Liturgii Wieczerzy Pańskiej w kościele pw. św. Stanisława we Wschowie przewodniczył biskup diecezjalny Tadeusz Lityński.

Zapraszamy do obejrzenia fotogalerii p. Krystyny Pruchniewskiej:

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję